door Peter Donk
SLIEDRECHT – In de gemeenteraad wordt dinsdagavond 27 oktober 2020 over het nieuwe beleidskader Van Afval Naar Grondstof (VANG) besloten. Vijf jaar na invoering van het huidige systeem merkt de gemeente Sliedrecht dat verschillende doelstellingen niet gehaald worden. Met name het feit dat er te veel restafval wordt opgehaald, maakt dat de inwoners steeds meer moeten gaan betalen. In 2017 was de afvalstoffenheffing nog € 197,–; in 2021 kost het € 294,–. Omdat er veel discussie is, en ook waarschijnlijk dinsdagavond in de besluitvormende vergadering van de raad tijdens een debat, sprak online krant Sliedrecht24 met de portefeuillehouder, wethouder Ton Spek (CDA) van Openbare Ruimte en Duurzaamheid voor meer uitleg en duidelijkheid.
Verantwoordelijk Wethouder Ton Spek (CDA): “Het is een eerlijk proces: de vervuiler betaalt. Ben je goed in afval scheiden, dan ben je minder duur uit. Maar doe je helemaal geen moeite om afval te scheiden, dan ben je duurder uit. En natuurlijk is het hele systeem privacy-proof. We zijn niet de eerste gemeente die het ‘recycle-tarief’ invoert en we maken gebruik van beproefde systemen. Bovendien hebben we bij de gemeente de privacy-specialist die dit goed in de gaten houdt.” (Foto gemeente Sliedrecht)
De meeste inwoners hebben op dit moment kliko’s in de tuin staan voor papier (blauw), GFT: groenten-, fruit- en tuinafval (groen) en PMD: plastic, metaal en drinkkartons (grijs). “Van dit afval worden nieuwe grondstoffen gemaakt. Zonde om weg te gooien en te laten verbranden. Het overige afval, dat noemen we restafval, moet in de ondergrondse containers gegooid worden. Dit afval wordt naar afvalcentrale in Dordrecht gebracht en wordt daar verbrand. We hebben dit voorjaar een aantal keer het restafval onderzocht en wat bleek: daarin zit voor bijna de helft toch papier, GFT en PMD in. Hierdoor brengen wij dus kostbare grondstoffen naar de verbrandingsoven in Dordrecht. En: voor restafval moeten we steeds meer betalen door belastingen van de rijksoverheid. Die hogere kosten worden weer doorberekend in de afvalstoffenheffing”, zegt Spek.
Vervuiler betaalt
Om met elkaar ervoor te zorgen dat we minder restafval naar de huisvuilcentrale te brengen willen we dat de grondstoffen beter gescheiden worden. Spek: “Daarom verandert er voor de kliko’s niets. Alleen het storten van restafval in de ondergrondse containers verandert. We bouwen de containers in 2021 om zodat je in 2022 alleen nog toegang hebt tot de ondergrondse containers met een pasje. Dit pasje wordt alleen verstrekt aan inwoners van Sliedrecht. Elke keer als je een zak restafval weggooit wordt dat geregistreerd. Vanaf 2023 wordt daar een tarief aan gekoppeld. Wat wel belangrijk is om te weten: dan daalt de vaste afvalstoffenheffing. Je hebt dus een lager basistarief. En elke keer als je een zak weggooit moet je een bedrag betalen. Gooi je weinig zakjes weg, dan hoef je maar weinig bij te betalen. Gooi je veel weg, moet je meer betalen. Je kan het vergelijken met het tarief voor elektriciteit: je betaalt een vast bedrag per maand en apart voor het gebruik. Hoe meer stroom gebruikt hoe meer je moet betalen.” Het goede nieuws is volgens Spek dat het alleen geldt voor het restafval en niet voor de kliko’s. “Dus als je ervoor zorgt dat het afval, wat weer als grondstof kan dienen (papier, GFT of PMD) niet je in de vuilniszak restafval zit, hoef je ook minder vaak een zak weg te brengen en hoef je dus minder te betalen. Zo krijgt iedereen een prikkel om afval beter te scheiden en zo min mogelijk restafval te hebben”, aldus Spek.
‘Het moet anders’
Wat de gemeente Sliedrecht wil bereiken is dat er minder restafval naar Dordrecht gebracht wordt en dus het echte afval en nieuwe grondstoffen goed worden gescheiden. Spek: “Daardoor zullen de kosten minder hard stijgen en stijgt de afvalstoffenheffing ook minder hard. Bijkomend effect is natuurlijk ook dat niet-Sliedrechters geen afval meer kunnen storten in onze ondergrondse containers. En hopelijk helpt het ook tegen het vandalisme van vuurwerk: elk jaar wordt er vuurwerk in ondergrondse containers gegooid en ontstaat er brand. Het moet anders volgens Spek. Hij noemt twee redenen. “De eerste is dat de kosten van restafval alsmaar blijven stijgen. Dat wordt doorberekend in de afvalstoffenheffing. Maar ook natuurlijk de doelstelling op gebied van duurzaamheid. Hoe minder we laten verbranden maar hergebruiken is goed voor milieu en klimaat. Kostbare grondstoffen kunnen we beter hergebruiken. In een duur woord: circulaire economie”, vertelt Spek.
Kosten
Bij de flats en andere hoogbouw pakt de gemeente Sliedrecht het iets anders aan. “Die inwoners hebben geen kliko’s, maar moeten ook herbruikbaar afval storten in containers. Er zijn nu nog te weinig containers voor PMD en GFE. We noemen het bij hoogbouw Groenten, fruit en etensresten omdat die mensen geen tuinafval hebben. Voor die mensen gaan we het veel makkelijker maken om afval, wat weer als grondstof kan dienen niet bij het restafval te gooien. Voor het storten in die containers wordt geen tarief gerekend. Meer service dus en als men minder restafval heeft mindere kosten”, zegt Spek, “Als er niets gebeurt dan blijft de afvalstoffenheffing alsmaar stijgen en stijgen en stijgen. Dat merken we in 2021 en 2022 nog, omdat er dan nog een tarief gekoppeld is aan restafval. Ik heb in veel reacties gelezen dat men bang is voor extra kosten. Nou, één ding is zeker: als we gewoon doorgaan en niets veranderen zullen de kosten sowieso stijgen tot misschien wel € 350 per jaar. De laatste jaren stijgt het steeds met ongeveer € 45. Met dit systeem durf ik de stelling aan dat de kosten minder hard zullen stijgen als de afgelopen jaren. En als inwoner heb je er zelf invloed op: hoe beter je afval scheidt, hoe minder je kosten stijgen.”
Geld
Inwoners denken altijd aan de portemonnee en aan de inspanning die ze moeten plegen. Volgens Spek hebben ze een punt. Spek: “Alleen denk ik dat men dacht dat er alleen maar extra kosten zouden zijn en geen korting op het vaste tarief en invoering van een variabel tarief. En wat de inspanning betreft: sinds ik zag dat er in het huidig restafval bijna 50% papier, gft en pmd zat, dacht ik: misschien is het ook wel makkelijker. De kliko’s worden bij de deur opgehaald en het zakje restafval moet je zelf wegbrengen naar ondergrondse containers. Beter scheiden betekent: méér afval wat voor de deur wordt opgehaald en minder ritjes naar de ondergrondse containers en daardoor ook nog eens minder hoge kosten!”
Open en eerlijk
Dinsdagavond is de besluitvormende vergadering van de gemeenteraad. Er komt een debat. Spek: “En ik hoop dat we een open en eerlijk debat krijgen. Wordt het voorstel afgewezen, dan heeft dat geen gevolgen voor de begroting van de gemeente maar wél voor de hoogte van belastingen voor de inwoners. En alle raadsleden zijn het er over eens dat we het beste moeten doen voor inwoners met zo laag mogelijke belastingen. Als dit voorstel onverhoopt aangenomen wordt, moet er best veel gebeuren de komende jaren. Vooral de gedragsverandering is spannend: gaan we met z’n allen kostbare grondstoffen beter scheiden en daardoor minder restafval naar Dordt brengen? Ik hoop het! Beter voor milieu en beter voor onze portomonee.”
Beter idee is om de huidige kliko’s te vervangen.
De oorzaak is namelijk juist omgekeerd.
Mensen scheiden niet goed doordat er in de kliko’s geen plaats is voor restafval.
Kliko’s waar restafval in zit worden niet door de gemeente geleegd. Veel mensen gaan niet voor ieder stukje restafval dagelijks naar de ondergrondse lopen of vuilniszakken restafval in hun tuin stapelen. Gevolg is dat mensen restafval in hun kliko doen en zelf hun kliko legen in de ondergrondse container, inclusief scheidbaar materiaal.
Oplossing van veel andere gemeenten is mensen niet 3 maar 2 grotere kliko’s geven met beide een tussenschot zodat er plek is voor 4 categorieën afval, waaronder restafval.