Raad niet op één lijn over voorgesteld nieuw gemeentelijk afvalbeleid

door Peter Donk
SLIEDRECHT – In een oordeelsvormende vergadering boog de gemeenteraad zich dinsdagavond 13 oktober 2020 over het gemeentelijk afvalbeleid. Over hoe dat er de komende jaren moet gaan uitzien, het beleidskader ‘Gemeente Sliedrecht 2020-2025 Van Afval naar Grondstof’. Er zijn nog veel vragen. Ook over kosten en baten. En hoe wordt straks omgegaan met zwerfafval en dumpingen?

Niet alle fracties zitten daarover op één lijn, want een aantal politieke partijen ziet een pasjessysteem niet zitten. (Archieffoto Peter Donk / Sliedrecht24)

D66 Sliedrecht beet het spits af. De partij is niet tegen de maatregel, maar wel tegen de weg ernaartoe. Fractievoorzitter René de Munck (D66) noemde een aantal gemeenten op, waar het pasjessysteem is mislukt. De Munck maakte bezwaar dat afval naast de bak, in de natuur wordt gedumpt of in omliggende plaatsen. “We leven in een weggooimaatschappij. We geven straks bijna zeven ton uit aan materiaal, maar niet aan mentaliteit”, sprak De Munck en gaf de portefeuillehouder suggesties mee. De Munck: “Het probleem is wat voor afval komt er Sliedrecht in.” D66 heeft het college gevraagd in welke gemeenten het succesvol zou zijn. Het college gaf als antwoord o.a. de gemeenten Aalten, Leusden, Lisse, Bunschoten, Heusden en Gilze-Rijen. “Ik kreeg elf gemeenten aangereikt. Alleen in Lisse werkt het en de andere gemeenten hebben allemaal te maken met zwerfafval”, reageerde De Munck, die grote moeite heeft voor het belasten per hoeveelheid. 

Hoogbouw
Het CDA kwam met drie kernwaarden: solidariteit, rentmeesterschap en verantwoordelijkheid. “In de hoogbouw zijn volgens het college 847 huishoudens zonder een voorziening voor GFT-afval. Zij moeten hun bananenschillen bij het restafval gooien, of ze dat nu willen of niet. Dat kan beter. Het CDA wil dat in 2021 de GFT-voorzieningen bij alle hoogbouw op orde zijn. Om afvalscheiding te stimuleren kan het helpen om aan bewoners in de hoogbouw gratis GFT-zakjes ter beschikking te stellen”, stelde raadslid Vincent Prins (CDA). Het CDA mist ook solidariteit tussen inwoners en bedrijven. Prins: “De gemeente haalt bij 300 bedrijven afval op tegen betaling. Behalve papier en karton wordt bedrijfsafval niet gescheiden opgehaald. Aan onze inwoners is dat moeilijk uit te leggen. Het CDA wil dat ook bij bedrijven afvalscheiding wordt gestimuleerd.”

Bewustwordingscampagne
De tweede kernwaarde is rentmeesterschap. Rentmeesterschap gaat over de zorg voor onze aarde. “Het college wil een extrahandhaver aanstellen. Dat lijkt het CDA een goed idee. Het bijplaatsen van zakken naast containers en het dumpen van afval moeten we echt voorkomen. Voor een betere afvalscheiding is een stevige bewustwordingscampagne nodig. Afvalscheiding begint niet in de keuken. Afvalscheiding begint in je hoofd. Het CDA verwacht van het college een heel goede communicatie voor een structurele gedragsverandering. Die gedragsverandering is nodig om beter om te gaan met onze aarde”, aldus Prins. De derde kernwaarde is volgens CDA verantwoordelijkheid. Prins: “Sliedrecht is verantwoordelijk voor afval uit Sliedrecht. Als we een pasjessysteem invoeren, weten we zeker dat er geen afval uit andere gemeenten in onze containers terechtkomt. Dan hoeven we als gemeente daar ook geen afvalbelasting over te betalen aan de rijksoverheid.”

Tekst gaat onder tweet verder.

Gratis
Het CDA stelt wel voor om te bekijken of diftar in Sliedrecht kan worden ingevoerd met een variabel tarief van nul euro. “Dan blijft het voor hondenbezitters aantrekkelijk om mét een pasje, maar wel gratis, een hondenpoepzakje in een ondergrondse container te gooien. Ook kun je dan, mét je pasje, met een halfvolle stinkende zak naar de container zonder een hoog bedrag te hoeven betalen. Als dat niet tot voldoende resultaat leidt, kunnen we het tarief in de toekomst altijd nog verhogen. Maar, zoals ik net al zei: het CDA staat zeker open voor andere ideeën. Een randvoorwaarde is wel dat er níet meer zwerfafval komt”, sprak Prins. Uiteindelijk hangt alles volgens hem af van hoe we willen en kunnen omgaan met afval. Prins: “Postbus 51 riep het bijna 30 jaar geleden al: een beter milieu begint bij jezelf.” 

Methode Beesel
Fractievoorzitter Gerrit Venis (Geduld-2.0) verhaalde hoe het eraan toeging in de gemeente Beesel in Limburg, waar Venis enige tijd sectorhoofd Buitenruimte was. Daar ging hij ook over afval. Venis
“Een gemeente die voorloopt als het gaat om afvalscheiding. Daar werkten we met een differentiatie in de tarieven. Hoe meer restafval je aanbood, hoe meer je betaalde. Vrz. ik ben daar persoonlijk (en nu dus als Geduld-2.0) absoluut voorstander van. Wie vervuilt betaald, dat zou ook voor DuPont moeten gelden. In Beesel zijn milieustraatjes die bestaan uit zes ondergrondse containers. Net als in ons dorp voor glas en textiel, maar ook voor kunststof verpakkingsafval; drankpakken; blik en luiers + incontinentiemateriaal. Papier wordt opgehaald – geen aparte container -, gft ook en groot groen werd opgehaald en wat overbleef – het restafval – ging in een minicontainer. Die container was voorzien van een chip, werd bij het legen gewogen en dan kwam de afrekening.”

Betalen naar gewicht
In Beesel werd in 2019 331,7 kilo huishoudelijk afval per inwoner opgehaald. In Sliedrecht was dat 524,6. “Dat zou voor ons dorp een goede aanpak zijn; met 25.000 inwoners zouden we volgens de Beeselse methode ruim 4,8 miljoen kilo minder huishoudelijk afval produceren. Ik nodig u graag uit een bezoek te brengen aan Beesel en van mijn opvolger te horen hoe het er nu voorstaat en wat slim is / wat niet. De kosten voor deze excursie zijn tot aan een bedrag van € 600,– voor rekening van de fractie Geduld-2.0”, schetste Venis een beeld, “Natuurlijk is de Beeselse oplossing van toen beter, maar er is natuurlijk al veel geïnvesteerd; in minicontainers  – we hebben er drie bij ons huis en die zijn echt niet over het hoofd te zien, dus wat heet mini? – en allerlei ondergrondse containers en het is financieel zonde die over boord te gooien. Betalen naar gewicht is een prima oplossing. Het betalen als je het vuilluik opendoet is dat niet. Wij hebben bijvoorbeeld alleen kleine vuilniszakjes, maar daar betaal je bij luikplicht precies hetzelfde voor als voor grote vuilniszakken. Ik weet dat er ondergrondse containers zijn zoals in Rotterdam waar met sensoren gemeten wordt hoe vol de container is. Of het – zoals in Beesel bij mini-containers – ook al mogelijk is dergelijke gewicht sensoren in te bouwen in ondergrondse containers weet ik niet. Maar het is het onderzoeken waard.”

Financiële bestraffing
De VVD refereert aan het landelijk beleid dat het nieuwe afvalbeleid toe is ‘aan revisie’. Raadslid Sjors van Wijngaarden (VVD) meldde dat hij en zijn partij niet veel op heeft met het collegevoorstel. Van Wijngaarden ging vooral in op het nascheiden van afval, een nieuwe en alternatieve wijze van afval verzamelen. Daarna herhaalde hij woorden van D66-fractievoorzitter De Munck. Van Wijngaarden noemde de gemeente Zwolle als een goed voorbeeld. Daar wordt de mensen die afval keurig inzamelen, worden beloond. Hij had dan ook wat vragen aan de portefeuillehouder. “Er wordt ook te weinig stilgestaan bij de verantwoordelijkheid die Sliedrechtse bedrijven hebben”, sprak Van Wijngaarden. Ook klopt het voorgestelde passysteem niet als het gaat om AVG en het facturen niet. Dat was volgens Van Wijngaarden tegenstrijdig en hij vroeg de portefeuillehouder daar eens naar te kijken. De VVD noemde het plan een ‘financiële bestraffing van de inwoners’. 

Niet dezelfde fout
PRO Sliedrecht kan nu niet instemmen met dit afvalbeleid. Dat maakte raadslid Glawish Safai Pour (PRO Sliedrecht) bekend. De partij denkt er dat voor 2023 nieuwe inovatieve oplossing zijn. “PRO Sliedrecht vraagt u om met dit pasjessysteem een pas op de plaats te maken. Pro Sliedrecht is ervan overtuigd dat het geven van gedegen voorlichting en daarmee het vergroten van de bewustwording, inwoners tot een gedragsverandering kan bewegen. Niet het invoeren bij pasjes systeem! Maak een pas op de plaats”, aldus Safai Pour. Ze vroeg zich verder af waarom het voorgestelde pasjessysteem beter zou zijn dan in andere gemeenten. “Dan gaan wij niet dezelfde fout maken.”

Zwerfafval en dumpingen
Dit vraagt volgens de fractie SGP-ChristenUnie om zo’n volledige afweging. “Daarbij dienen allerlei aspecten te zijn  meegenomen. Dus niet alleen de baten, het doel dat je ermee wil bereiken, maar ook aspecten wat betreft kosten en negatieve effecten. Het grootste nadeel van betalen per hoeveelheid restafval die je aanbiedt, komt in het stuk te weinig naar voren. En dan heb ik het natuurlijk over de toename van de hoeveelheid zwerfafval en dumpingen. Je hoeft maar even te googelen op de effecten van diftar in andere gemeenten, en je ziet direct allerlei zoekresultaten van gemeenten waar de hoeveelheid zwerfafval en dumpingen fink is toegenomen. Arnhem is daarvan een recent voorbeeld, waar ondanks een zorgvuldig voorbereidingstraject van de gemeente bij het invoeren van het diftarsysteem, het toch heeft geleid tot een ernstig vervuild straatbeeld”, sprak raadslid Arnoud Spruyt (SGP-ChristenUnie). 

Campagne
De fractie van SGP-ChristenUnie wilde ook het doel weten van het voorgestelde beleid. Spruyt: “Is dat de stroom restafval omlaag brengen? De SGP-ChristenUnie streeft graag naar het meest duurzame alternatief in brede zin, waarbij verdere kosten en baten in beeld zijn en de uitkomst acceptabel is. Dus niet alleen de kosten van de hoeveelheid restafval, maar ook de kosten van zaken als communicatie en handhaving. Uit de beantwoording van onze technische vragen blijkt dat in 2019 een grote communicatie campagne heeft gelopen over het scheiden van het PBD. Het feit dat we die vraag moesten stellen, zegt misschien al genoeg over wat het bereik van deze campagne was. Ons inziens is een doorlopende en heldere voorlichtingscampagne vereist om het scheiden van afval te promoten.”

Integrale aanpak
De SGP-ChristenUnie noemt het een begrijpelijk streven dat het omgekeerd verzamelen in de afvalcontainers ook echt voor Sliedrechtse huishoudens moet zijn. “Met zijn allen betalen we als inwoners van Sliedrecht immers de afvalstofheffing. Wij als Sliedrechters draaien op voor de kosten van het verwerken van restafval. Een pasjessysteem kan daarvoor een middel zijn. Hoe kijkt het college en de raad tegen dit soort maatregelen, aanvullend op het al bestaande omgekeerde inzamelen van restafval?’, aldus Spruyt, die ook pleitte voor een integrale beleidsaanpak. Spruyt vervolgde: “Bedrijven en scholen komen in dit beleid nauwelijks aan bod. Er zijn weliswaar juridische belemmeringen, zoals in het beleidskader staat geschreven, maar vindt het college het dan niet kansrijk om het ook te zoeken in zachte maatregelen? Een voorbeeld is een convenant waarin de gemeente afspreekt met organisaties, gemeenten en bedrijven dat ze hun afval gescheiden aanbieden. De SGP-ChristenUnie vindt dat de afweging tussen kosten en baten onvoldoende in beeld is. En juist op basis daarvan willen we graag de beslissing nemen. Het moet immers niet zo zijn dat de handhaving meer gaat kosten dan dat dit beleid oplevert.”

Tegen recyclepasjes
Burgerraadslid Esther Gruppen (PvdA) voerde het woord dinsdagavond namens de socialisten. “Recyclepasjes invoeren vindt de PvdA een slecht idee. Dat kost gewoon te veel geld voor de bewoners. Zakken komen dan te staan naast de container”, sprak Gruppen. De PvdA zegt voor verduurzaming te zijn, maar niet ten koste van de inwoners.

Tekst gaat verder onder tweet.

Illegale dumpingen
Lokale politieke partij Slydregt.NU denkt dat het misloopt en inwoners er niet voor willen betalen. “Met als gevolg dat veel mensen afval naast de containers plaatsen dit heeft grote gevolgen voor de leefbaarheid in bepaalde wijken. De resultaten zijn op papier geweldig maar de praktijk wijst anders uit. Illegale dumpingen zullen toe nemen om dat op te laten ruimen zullen de kosten ook oplopen. Wie  gaat dit handhaven? Want Sliedrecht beschikt niet over eigen boa’s. Wanneer we boa’s in dienst zouden hebben dan los je dat probleem zelfs niet op. De kosten voor de inzet van boa’s zullen de pan uitrijzen”, aldus fractievoorzitter Mark Jongeneel (Slydregt.NU).

Eerlijk?
De verschillen tussen huishoudens in kosten zullen ook groter worden, vreest Slydregt.NU. Jongeneel: “Over het algemeen geldt met hoe meer personen in huis, hoe minder dat het aan afval per persoon kost dat een 1-oudergezin met meerdere kinderen per persoon meer betaalt dan een huishouden met 2-verdieners als het gaat om afval. Jonge ouders met kinderen in de luiers hebben natuurlijk ook een andere hoeveelheid afval dan ouders met pubers. Is het eerlijk om die zwaarder te belasten omdat er veel luiers met de vuilnis meegaan?” Slydregt.NU vindt van niet, omdat daarmee gelijkheidsbeginsel in het geding komt.

Niet Pikken
Het restafval wordt verbrand door Afvalverwerking Rijnmond (AVR) in Rotterdam. Daar is sinds vorig jaar een machine in gebruik die met moderne technologie plastic, blik en pakken uit het restafval haalt. Jongeneel:  “Sliedrechters gaan twee keer betalen voor afvalscheiding. De eerste keer bij de container en de tweede keer op het terrein van AVR in Rotterdam. De scheiding gebeurt namelijk effectiever bij AVR. Laat afval scheiding dus bij AVR plaatsvinden dit schijnt ook goedkoper te zijn. Daarnaast gaan veel Sliedrechters het niet pikken dat ze meer gaan betalen, terwijl ze hun afval scheiden. Goed gedrag wordt afgestraft. Dit valt niet uit te leggen. Dit raadsvoorstel is puur gericht op gedragsverandering en daarom zal Slydregt.NU tegen dit raadsvoorstel gaan stemmen.” € 691.500 is wel erg veel geld vindt de partij voor gedragsverandering. Slydregt.NU denkt dat de ongewenste gevolgen van deze gedragsverandering de gemeente op den duur meer geld en negatieve energie gaat kosten.

Uitleg afvalbeleid
Het restafval daalt niet in Sliedrecht, de kosten stijgen alsmaar voor verwerking van het afval en de gemeente Sliedrecht wil minder restafval. “De eerste twee punten worden verhaald op de inwoner. We hebben afgesproken dat de kosten worden verhaald op de inwoners. Dat is nu echt een oplopende lijn. Om de inwoner meer service te verlenen, meer invloed te geven op zijn eigen betalingen en de milieudoelstelling te halen, willen we het nieuwe afvalbeleid invoeren”, legde wethouder Ton Spek (CDA) van Openbare Ruimte. Volgens hem is het niet extra betalen. Spek: “Je hebt straks een vast tarief en daar bovenop komt een flexibel tarief. Over dat laatste daar hebben we het nu over. Doordat mensen minder restafval wegbrengen, kunnen ze zelfs goedkoper uit zijn.”

Gefaseerd invoeren
Heel veel kritiekpunten gaan volgens Spek over de hoe-vraag. Spek: “Natuurlijk we zullen dit niet in één keer goed invoeren. Dat gaat met pijn en moeite en daar moeten mensen aan wennen. Als u akkoord gaat met dit voorstel dan kunnen we zorgen dat in 2021 de service er is en er pasjessysteem komt en er geen tarief aan gekoppeld is. En eind 2022 bepalen we het tarief per 1 januari 2023.” In het voorstel is geld opgenomen voor o.a. controle. “We hebben een eerlijk en rechtvaardige balans gevonden. We maken nu een eerlijke verdeling in solidariteit en 20 procent is de eigen verantwoordelijk voor iemand die een baby met luiers heeft. Dat is een eerlijk systeem. We bieden ook dat voor mantelzorgers maatwerk nodig is met bijvoorbeeld veel continentiemateriaal. Als mensen een rondje lopen en zwerfafval meenemen. Daar regelen we ook maatwerk voor. Het gaat om een gefaseerde invoer en gedragsverandering. Daar is ook rekening mee gehouden. In het voorstel zit extra geld voor handhaving en monitoring. Het hoe precies is des colleges. Ik wil kaders weten van u als raad”, legde Spek uit, die vertelde dat andere gemeenten een ‘analoger’ pasjessysteem hadden. Volgens Spek wordt gekozen voor ‘beproefde systemen’ die elders wel lukten en de gemeente wil een jaar lang gaan experimenteren in 2022. “Dan kunnen we de kinderziektes er nog uit halen. Als we niets doen dan gaan de kosten voor afvalverwerking voor de inwoners als een hockeystick omhoog.” De gemeente Sliedrecht doet zaken met HVC bevestigde Spek, maar ‘nascheiden’ is nu niet mogelijk in onze omgeving. De pasjes zijn niet herleidbaar bij gebruik volgens Spek, maar raadslid Van Wijngaarden vond dat het indirect wel herleidbaar is. Spek ging toch nog kijken of het systeem AVG-proof is. Voor de besluitvormende raadsvergadering van dinsdag 27 oktober 2020 geeft Spek daarover duidelijkheid. Spek stuurt dit jaar nog een College Informatiebrief naar de gemeenteraad over het het scheiden van bedrijfsafval. 

Cynisch
In tweede termijn wilde raadslid Spruyt weten of de wethouder weet of er draagvlak is in de samenleving. “Dat weet ik niet zo goed. Dit debat heeft zijn doel om een oordeel te vellen. We hebben de meningen uitgewisseld en vragen beantwoord. In de Sliedrechtse samenleving is geen draagvlak en dat komt omdat er een frame is dat inwoners moeten gaan betalen. Met elke wijze heeft men moeite, men doet cynisch… Deze verandering is voor mensen echt een lastige maar we moeten er doorheen willen we de kosten voor het restafval naar beneden kan”, legde Spek uit. De wethouder vreest dat als er niets gebeurt, de kosten flink omhoog moeten. Spek: “Je geeft de inwoner invloedt hoe hard de kosten stijgen!” In de raad eind oktober wordt het een debatstuk. 

2 gedachten over “Raad niet op één lijn over voorgesteld nieuw gemeentelijk afvalbeleid”

  1. Gewoon even hardop nadenken.
    Als ik het goed begrijp dan zijn alle partijen op Geduld 2.0 na TEGEN met duidelijke redenen en voorbeelden.
    Er wordt slechts 1 bedrag genoemd en dat is: 700.000 euro. Tel daarbij op controlemogelijkheden, voorlichting etc. Laten we zeggen: 1 miljoen. Voorwaar een bedrag.
    Nergens kan ik zien waarom we dan ineens minder afval zouden hebben in Sliedrecht. Voer een pasje in en hup, afval gehalveerd.
    Er staat nergens een kosten/baten analyse en een verwachting hoe de prijzen worden bij niet of wel invoeren van dit systeem anders dan dat de wethouder vreest dat de kosten zouden gaan stijgen.

    Tot nu toe toch genoeg redenen om tenminste het huiswerk over te doen of gewoon afblazen zou je denken?

    Het antwoord van de wethouder echter: ‘de mensen zijn nog wat cynisch maar dat komt omdat ze het niet begrijpen. Daarom gaan we het langzaam invoeren!!’ Wij blijken een beetje dom.

    De raad en daarmee de bewoner heeft het nakijken?

    Ik weet niet eens of ik echt tegen zou zijn (tot nu toe zeker wel tegen) maar oh….dat aanmatigende en dat gebrek aan informatie, die slechte voorbereiding. Dat is onbegrijpelijk.

  2. Ik ben er tegen betalen voor je vuil we hebben toch afval kosten die zijn al duur genoeg en dan krijg je toch dat mensen hun vuil naast de container zetten het is toch netjes nu met die ondergrondse containers houden zo en gratis mensen uit de minima kunnen dat niet betalen zo is dat.

    Met vriendelijke groet mevrouw vink.

Plaats een reactie

*=Verplicht veld