door Hans van der Aa
SLIEDRECHT – Voormalig CDA-wethouder Ad den Besten vindt dat toenmalig dominee Jan Koopmans, geboren Sliedrechter en in de oorlog in Amsterdam doodgeschoten, een borstbeeld in het dorp moet krijgen. Het beeld is er al. Dat pleidooi deed Den Besten donderdagavond 11 mei 2023 in het Griendencollege aan de Prof. Kamerlingh Onneslaan tijdens een lezing over Koopmans bij de Historische Vereniging Sliedrecht (HVS).
Ad den Besten kwam donderdagavond met het plan om Jan Koopmans blijvend in Sliedrecht te herinneren. Ruim tachtig leden van de vereniging luisterden aandachtig naar de lezing over de verzetsman. (Foto Hans van der Aa / Sliedrecht24)
Den Besten, een verteller in hart en nieren, haalde herinneringen op over het leven van Koopmans, die op 26 mei 1905 werd geboren aan de Rivierdijk, op het adres A 763.
‘Bijna te laat’
Koopmans was predikant in onder andere Amsterdam, ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. In november 1940 verscheen van zijn hand – anoniem – de illegale brochure ‘Bijna te laat’. Kort daarvoor introduceerden de Duitsers de Ariërverklaring, waarin overheidspersoneel moest verklaren dat ze geen jood waren. Koopmans was fel tegen het ondertekenen van deze verklaring. In de brochure waarschuwde hij voor de volgende stap van de nazi’s, het ontslag van joden.
Redding joden
In augustus 1942 werd in Amsterdam een adviesbureau opgericht, waarvan Koopmans de leiding had. Doel was om Joden uit de handen van de nazi’s te houden. Koopmans verstrekte doopbewijzen waaruit bleek dat de houder geen jood was, maar een christen. Op deze manier wisten ruim duizend joden te overleven. Koopmans dook later op verschillende adressen onder. Tijdens een vergeldingsactie – waarbij hij op afstand vanuit een woning toekeek – werd hij geraakt door een afgedwaalde kogel, waardoor hij overleed. Hij werd slechts 39 jaar oud.
Tekst gaat verder onder foto.
Dit is het borstbeeld Jan Koopmans (1905 – 1945). Hij verzette zich sterk tegen de invoering van de zogenaamde Ariërverklaring. Met deze registratie begon in feite de Jodenvervolging in Nederland. (Foto Hans van der Aa / Sliedrecht24)
Plaatsing beeld
Den Besten heeft Jan van Beuzekom, voormalig tandarts in Sliedrecht, een bronzen borstbeeld van Koopmans laten maken. Het is zijn grote wens om dit fraaie borstbeeld ergens in het dorp een goede plaats te geven. Samen met enkele andere initiatiefnemers is het voornemen om een stichting op te richten om een en ander mogelijk te maken. Voorbereidende gesprekken – ook met gemeente Sliedrecht – zijn hiertoe al in gang gezet.
Tekst gaat verder onder video.
Cabaretier Freek de Jonge maakte een lied over Jan Koopmans.
Ad, dank voor je presentatie. Het was een mooie, leerzame avond. De naam Jan Koopmans was mij bekend. Enkele jaren geleden vertelde Ds. Gert Mink, in een preek, over deze persoon. Jan Koopmans geboren in Sliedrecht en later predikant in Amsterdam. En Gert Mink, geboren in Amsterdam en nu predikant in de Herv. Gem. van Sliedrecht. Fijn dat er zoveel belangstelling was. Ook dank aan de Historische Vereniging Sliedrecht. Dat de cabaretier Freek de Jonge zich belangeloos inzet voor de stichting om een blijvende herinnering ter gedachtenis aan Jan Koopmans te geven, verraste mij zeer.