‘Onontkoombaar financieel knelpunt’ van bijna vier ton na aanbesteding

door Peter Donk
SLIEDRECHT – In de vergadering van dinsdag 12 december 2023 wordt de gemeenteraad gevraagd om in te stemmen met het verhogen van het budget voor zwembad en sporthal De Lockhorst in 2024 met € 385.000 en dit bedrag te dekken uit het begrotingssaldo. Het niet beschikbaar stellen van middelen leidt tot sluiting van het zwembad per 1 januari 2024. Oordeelsvormend wordt hierover gesproken dinsdag 21 november 2023. Ook wordt de gemeenteraad gevraagd om akkoord te gaan met het structureel verhogen van het budget voor de exploitatielasten van zwembad en sporthal De Lockhorst en deze neutraal te verwerken in de kadernota 2025.

Sporthal en bronbad De Lockhorst vanuit de lucht gezien. (© Archieffoto RPAS Peter Donk / Dronetv.nl)

De aanbesteding heeft geleid tot een onontkoombaar financieel knelpunt van bijna vier ton voor het in
stand houden van het dienstverlening- en voorzieningenniveau, zoals aangeboden vanuit zwembad en
sporthal De Lockhorst. De nieuwe exploitatieovereenkomst met Optisport Sliedrecht, de enige die intekende voor een gehouden Europese aanbesteding, moet 1 januari 2024 ingaan. De contractondertekening staat gepland net voor de kerst 2023.

Europese aanbesteding
Half december 2022 besloot het college om de sporthal en het zwembad opnieuw aan te besteden voor een periode van vier jaar. Verlengen van de huidige overeenkomst was volgens het college niet mogelijk vanwege de gewenste wijzigingen op de lopende overeenkomst door de huidige exploitant. De gewenste wijzigingen zouden volgens hen leiden tot een wezenlijke wijziging van de opdracht. In de aanbestedingswet is opgenomen dat bij een wezenlijke wijziging een nieuwe aanbestedingsprocedure gestart moet worden. Via een openbare Europese aanbesteding is de opdracht voor exploitatie van het zwembad en sporthal de Lockhorst uitgezet. Maandag 18 september 2023 verstreek de inschrijftermijn voor de aanbesteding. Voor de exploitatie van zwembad en sporthal de Lockhorst is één geldige inschrijving ontvangen die voldoet aan alle gestelde voorwaarden en criteria. Dat was Optisport Sliedrecht, al wil de gemeente Sliedrecht dat niet bevestigen. 

Structureel
“De financiële consequentie van de aanbesteding bedraagt een structureel lastenverzwarend effect van € 385.000 voor de gemeentelijke begroting. De locatie van zwembad en sporthal de Lockhorst maakt onderdeel uit van het plangebied voor de ontwikkeling van een Noord-Zuid verbinding. Dit maakt dat de door het college af te sluiten overeenkomst voor de exploitatie van zwembad en sporthal de Lockhorst een tijdelijk karakter heeft. Binnen de looptijd van de overeenkomst is ruimte voor besluitvorming en het eventueel realiseren van een nieuw zwembad”, schrijft het College van B& W aan de gemeenteraad. Naar verwachting in het eerste of tweede kwartaal van 2024 zal, in navolging van het Behoeftenonderzoek nieuw zwembad in Sliedrecht en de beeldvormende raadsvergadering van dinsdag 11 april 2023, daarvoor aan de raad een voorstel worden gepresenteerd. College: “Voor nu wordt de gemeenteraad van Sliedrecht gevraagd een besluit te nemen ten aanzien van de verwerking van een onontkoombaar financieel knelpunt voor het in stand houden van het huidige dienstverlening- en voorzieningenniveau van zwembad en sporthal De Lockhorst. Een besluit daarover is niet vrijblijvend en zal consequenties met zich meedragen voor 2024 en verder.”

Financieel knelpunt
De aanbesteding heeft geleid tot ‘een onontkoombaar financieel knelpunt à € 385.000 voor het in stand houden van het dienstverlening- en voorzieningenniveau zoals aangeboden vanuit zwembad en sporthal De Lockhorst’. Deze bijdrage is aanzienlijk hoger bericht de gemeente Sliedrecht dan de uitkomst van de aanbesteding uit 2018. “Toch is sprake van een marktconforme prijsontwikkeling. Landelijk gezien zijn de kosten voor zwembaden de afgelopen jaren fors gestegen vanwege de coronacrisis, de energiecrisis en de inflatie. Het exploitatiemodel van zwembaden is verder onder druk komen te staan vanwege teruglopende bezoekersaantallen als gevolg van de veranderende vrijetijdsbesteding. Binnen onze eigen regio is daar bovenop ook sprake van toenemende concurrentie als gevolg van de (her)opening van (ver)nieuw(d)e zwembaden”, schrijft het college.

Toekomst en bezuinigingen
Zwembad en sporthal De Lockhorst maken onderdeel uit van het plangebied voor het realiseren van een noord-zuid verbinding. College: “Met deze ontwikkeling is rekening gehouden in de aanbesteding door het opnemen van flexibiliteit in de loopduur van de exploitatieovereenkomst en ook in de investeringen voor groot onderhoud. Het aangaan van een nieuwe exploitatieovereenkomst maakt mogelijk dat, zonder het voorzieningenniveau te verschralen, ruimte is voor besluitvorming en realisatie van een toekomstscenario voor een gemeentelijk zwembad.” Eerder liet de gemeente een behoefteonderzoek uitvoeren. Medio het eerste of tweede kwartaal van 2024 komt er een voorstel ‘om een voorkeursrichting vast te stellen voor verdere uitwerking’. “Het ontbreekt aan middelen, tijd en momentum om nu tot een integraal dekkingsvoorstel te komen. Binnen de budgetten voor exploitatie van zwembad en sporthal de Lockhorst ontbreekt het aan middelen voor verhoging van de benodigde bijdrage. Daarbij komt dat het begrotingssaldo onvoldoende ruimte biedt om tot structurele dekking te komen. Dat betekent dat een integrale afweging gemaakt moet worden ter dekking van de verhoogde exploitatiebijdrage”, aldus het college. Voorgesteld wordt om de budgetten voor exploitatie van zwembad en sporthal de Lockhorst in de kadernota 2025 structureel te verhogen met € 385.000 en deze neutraal te verwerken. Dat vraagt volgens het college om het doorvoeren van bezuinigingen waarin allereerst wordt gekeken naar de mogelijkheden binnen het bestaande dossier, energiekosten, product en programma.

Mogelijke gevolgen
Het niet beschikbaar stellen van de benodigde middelen betekent sluiting van het zwembad per 1 januari 2024. “Als gemeente dragen we vanuit de huidige overeenkomst geen verplichtingen ten aanzien van het personeel, +/- 20 medewerkers. Ook wordt met sluiting een flinke besparing gerealiseerd. Gezien de functie van het zwembad en haar bijdrage op gemeentelijke beleidsdoelstellingen voor sport, gezondheid en sociaal maatschappelijke samenhang is dit een onwenselijke richting. Sluiting heeft als direct gevolg dat verenigingen zoals Door Water Fit en Moby Dick haar activiteiten in zwembad de Lockhorst stop moeten zetten, de zwemlessen voor +/- 1.350 kinderen gestopt worden en de recreatiezwemmers niet meer terecht kunnen in Sliedrecht”, aldus het college in het voorstel aan de gemeenteraad.

Geen realistisch scenario
Exploitatie kan ook in eigen beheer of vanuit een gemeentelijk sportbedrijf worden vormgegeven. Er zijn volgens het college meerdere constructen denkbaar om invulling te geven aan de exploitatie van een zwembad. College: “Mogelijke alternatieven zijn het in eigen beheer nemen of het oprichten van een gemeentelijke b.v. voor de exploitatie van het zwembad. Vanwege de complexiteit van de exploitatie van een zwembad en het ontbreken van kennis en ervaring binnen de gemeente is dit geen realistisch scenario.” Voor oprichting van een sportbedrijf zal een nieuw rechtspersoon opgericht moeten worden en zal voor de exploitatie ook specifieke kennis en expertise ingekocht moeten worden. “Voor deze scenario’s geldt dat dit qua tijd en proces niet haalbaar is om voor 1 januari 2024 te realiseren en dat het niet waarschijnlijk is dat deze vragen om een lagere exploitatiebijdrage”, aldus het college. In de looptijd van de overeenkomst, zo schrijft de gemeente, is wel rekening gehouden met de gebiedsontwikkeling ten aanzien van een noord-zuid verbinding. De overeenkomst heeft een looptijd van minimaal vier en maximaal acht jaar. Na drie jaar is de overeenkomst dagelijks opzegbaar met een opzegtermijn van 1
jaar.

Naderend einde
Het college gaat er vanuit dat bij de aanleg van de noord-zuid verbinding het zalencomplex, sporthal en bronbad alsmede het buitenbad verdwijnen. Hoewel er nog geen besluit over de noord-zuid verbinding is gevallen, weet het college nu al dat er niet veel geld meer in de gebouwen wordt gestoken. Dat blijkt uit deze tekst: “Zwembad en sporthal De Lockhorst is verouderd en voldoet niet aan de hedendaagse normen op het gebied van duurzaamheid. Vanwege een naderend einde van zwembad en sporthal De Lockhorst als gevolg van de gebiedsontwikkelingen is in de afgelopen periode enkel geïnvesteerd in verduurzamingsprojecten die zich binnen een termijn van vijf tot maximaal tien jaar terugverdienen. Dit heeft met name plaatsgevonden in de vervanging van de verlichting van het zwembad.”