Jom Hasjoa; in gedachten terug naar onnoemelijk leed Holocaust

door Hans van der Aa
SLIEDRECHT – Op Jom Hasjoa, Hebreeuws voor ‘dag van de vernietiging’ (ook bekend als de Holocaust) herdenkt de Joodse gemeenschap over de hele wereld de slachtoffers van de naziterreur tijdens de Tweede Wereldoorlog. In de Dijksynagoge aan de Rivierdijk vond woensdagavond 23 april 2025 de herdenking plaats van de moord op de Joden uit Sliedrecht en Hardinxveld-Giessendam. De burgemeesters van de beide plaatsen noemden de namen van de lokale slachtoffers.

Iedere keer weer een indrukwekkend onderdeel van de herdenking: burgemeester Jan de Vries leest hier de namen voor van de in Sliedrecht gevangen genomen joden die tijdens de Sjoa (Holocaust) in concentratiekampen zijn vermoord. (Foto Hans van der Aa / Sliedrecht24)

Voorzitter van de dijksynagoge Ronald Kitsz opende de avond en gaf direct het woord aan Annelies van Mechelen-Knetemann (zie foto hieronder), die een gedeelte van haar familiegeschiedenis ten tijde van de Tweede Wereldoorlog in Rotterdam aan de vele bezoekers vertelde. Haar moeder was erbij op 7 april 2010, toen Günther Demnig op het toenmalige adres een aantal struikelstenen in het trottoir metselde. Muzikale intermezzo’s werden verzorgd door Ruzana Tsymbalova op viool en Danny Fuljhari op gitaar.

Tekst gaat verder onder foto.

Namen
Burgemeester Jan de Vries (CDA) van de gemeente Sliedrecht en Dirk Heijkoop (CDA) van de gemeente Hardinxveld-Giessendam noemden de namen van omgebrachte joden uit beide gemeentes in de Tweede Wereldoorlog. Beide burgemeesters noemden niet alleen de namen, maar schetsten ook de betrokken familiegeschiedenissen. Daarop volgde een moment van stilte.

Familie Kleinkramer
Eén van de geschiedenissen ging over familie Kleinkramer. De Vries sprak daarover: “De familie Kleinkramer werd 24 juni 1940 in Sliedrecht ingeschreven. Het gezin bestond uit vader Salomon die gehuwd was met Sara den Hartog, dochter van Simon den Hartog. Salomon was handelaar in lederwaren. Op 14 mei 1940 – kort na het bombardement in Rotterdam – verhuisden ze naar Sliedrecht, waar het gezin met vier kinderen aan de Merwesingel ging wonen. De rust in Sliedrecht was echter betrekkelijk. Op 2 mei 1942 verstrekte de gemeente toen namelijk aan de Duitsers een uitgebreide lijst met persoonsgegevens van Joodse inwoners. Een aantal Joodse inwoners vertrok en dook onder. Zoon Simon bereidde samen met zijn oom Jacques van Gelderen een onderduikvlucht voor, maar dat liep op een grote mislukking uit. Het zou het begin van hun vroegtijdig einde worden…”

Tekst gaat verder onder foto.

Kaarsjes
Na een muzikaal intermezzo (zie foto hierboven) was het moment daar om een aantal kaarsjes aan te steken voor de omgebrachte leden van de joodse families. Op de tafel stonden kaartjes met alle namen (zie foto hieronder), ‘moge hun nagedachtenis altijd blijven voortbestaan’. Als afsluiting van de bijzondere bijeenkomst werd gezamenlijk het Israëlische volkslied ‘Hatikvah’ gezongen.