Dijksma beantwoordt vragen kamer na PFOA-debat

DEN HAAG / SLIEDRECHT – De demissionair staatssecretaris Sharon Dijksma (PvdA) van Milieu beantwoordde woensdagmiddag 17 mei 2017 direct een groot aantal vragen van kamerleden in het plenaire debat over het RIVM-rapport PFOA-bloedonderzoek onder 382 personen uit Sliedrecht en Dordrecht heeft plaatsgevonden. Sliedrecht24 volgt de beantwoording en doet rechtstreeks verslag.

De kamerleden hebben gevraagd om duidelijkheid en willen weten wat demissionair staatssecretaris Sharon Dijksma (PvdA) van Milieu voor actie onderneemt. (Foto uit live-video Tweede Kamer)

De vergunningen en het toezicht moeten gaan verbeteren. Dijksma kondigde een risicokaart aan voor Nederland. Waar staan die en hebben we ze goed in het oog.

Duidelijkheid
“We moeten er vanuit gaan dat we PFOA in het ons lijf hebben. We hebben er niet om gevraagd.” Activiteiten in de omgeving zouden volgens Dijksma niet tot een verandering in je lichaam mogen leiden. “Ik wil over een aantal zaken meer duidelijkheid. Het effect, sluit het aan op de metingen, wat zijn de eigenschappen van het alternatief GenX, de zorgen om het drinkwater en hoe is het met de werknemers van het chemiebedrijf.” Bij de eerste uitkomsten van het onderzoek door Sociale Zaken en Werkgelegenheid bij werknemers van Chemours / DuPont zijn volgens Dijksma ‘fors hogere substanties’ gemeten. De uitslag verwacht Dijksma rond de zomer.

Vervolgonderzoek
Er komt een verder onderzoek naar ‘de verbanden’ van mensen met veel PFOA in het bloed. Het gaat om achttien mensen (hoger dan 121 nanogram-red.). “Dit is een onderzoek naar een verklaring van de concentratie. Blijkt dat er meer mensen nodig zijn voor het onderzoek, dan moet dat gebeuren”, aldus Dijksma. Zij wil dat aan de RIVM en Dienst Gezondheid en Jeugd overlaten. Dijksma: “Dit onderzoek is niet bedoeld om de gezondheidsschade vast te stellen. Het is om meer duidelijkheid te krijgen over de effecten in verband met deze chemiefabriek.” Als mensen individueel zorgen hebben, verwijst Dijksma ze door naar de huisarts. De demissionair staatssecretaris noemt ook een informatiebijeenkomst die de gemeente Sliedrecht, Papendrecht en Dordrecht willen organiseren. 

Chemische stoffen
Onafhankelijke onderzoeken worden niet door bedrijven betaald. Dijksma noemt de kosten voor informatieavonden de minste zorg van de overheid. Daar is het chemiebedrijf ook betrokken. Over de stoffen zegt Dijksma: “Risico’s voor honderd procent wegnemen kan nooit. Het risicobeleid voor het stoffenbeleid moet verbeteren. In de afgelopen tien jaar hebben we veel kennis gekregen van stoffen. Bij GenX zijn verplichte onderzoeken gedaan voordat de stof is gebruikt. In het verleden hebben we dingen niet goed gedaan, bijvoorbeeld asbest. Daar wisten we lang niet van wat de gevolgen waren. We moeten een versnelling opbouwen in onderzoek van stoffen, o.a. hormoonverstorende stoffen. We willen naar een schoon en veilig Nederland. Ik ben bezig met het RIVM, waar mogelijk emissies bestaan. Ik wil graag dit jaar nog een stof of stofgroep in beeld krijgen. BRZO-omgevingsdiensten gaan straks over de vergunningen. De situatie rond Dordrecht en Sliedrecht is bij veel instanties een wake-up call geweest.” Volgens Dijksma kan een bevoegd gezag een vergunning aanscherpen. “Dat is niet het rijk, dat is de provincie. In de omgevingswet is het straks makkelijker om vergunningen te herzien of aan te scherpen.” Dijkstra stuurt een brief over de stappen in het stoffenbeleid aan de Tweede Kamer.

Openbaar Ministerie
Dijksma heeft zelfs nagedacht over een noodwet, omdat de Omgevingswet nog niet in werking is. Maar daar wordt geen winst mee geboekt in tijd. Volgens Dijksma was er in de regelgeving heel lang geen regelgeving. “Ik hoop en verwacht – en eigenlijk weet ik het zeker – dat het OM ook mee leest. Deze zaak in feite onder de rechter. Ik ga van mijn kant uitkijken daar wat over te zeggen. Het recht moet zijn beloop hebben. Maar ik vind hier wel wat van”, sprak Dijksma, over het bekend zijn van de gevaren van de stof PFOA bij het chemiebedrijf. “Ik denk dat het echt belangrijk is om voorzichtig te zijn. Het moet wel aan de orde komen en zeker in een rechtszaak die er komt. Jarenlang zijn mensen blootgesteld aan veel te hoge concentraties.” Dijksma wil bewoners niet voor de voeten lopen, die naar de rechter willen stappen. De kamer wil wel geïnformeerd blijven. PFOA is nog niet verboden in Nederland, maar wordt in Nederland niet meer gebruikt. Dat is in andere Europese landen overigens anders. De Europese Commissie buigt zich er ook binnenkort over en mogelijk komt er een mondiale aanpak voor PFOA. 

GenX
Terecht stellen volgens Dijksma bewoners of in plaats van PFOA de stof GenX wel veilig is. “Uit het rapport van het RIVM werd geen effect verwacht voor uitstoot naar de lucht. Gaat GenX sneller uit het lichaam? Voor de lozing naar water was een aanscherping wel nodig. De provincie heeft de lozing verder ingeperkt. Er is nu geen risico voor de volksgezondheid. Drinkwater is een eerste levensbehoefte, die moet veilig zijn en blijven. Waar nodig zal gekeken worden naar een nog verdere aanscherping van lozingen.” Half juni is er een overleg ‘water’ bij de Tweede Kamer. Wetenschappelijk bewijs is er nog niet dat het ook echt gezondheidsschade veroorzaakt. Dijksma: “Stoppen met GenX is dus niet overeind te houden. Op dit moment. Er is onderzoek geweest, vergunning is door provincie aangepast voor Chemours / DuPont. Intrekken van de vergunning zal grote gevolgen hebben. Dat moet dan de provincie besluiten, maar zal niet houdbaar zijn.” Eerst moet bewezen worden dat er een gevaar is, pas dan pas kan dus worden ingegrepen. Dijksma: “De werkelijkheid ligt een slag georganiseerder.”

Water
Er zat op plaatsen PFOA in het drinkwater (max. 89 nanogram per milliliter) sprak Dijksma. Er is een Deltabrede aanpak Waterkwaliteit en zoet water. Dijksma: “We werken nu aan een structurele aanpak met duidelijke kaders en de aanpak van onbekende en niet genormeerde stoffen. De GenX is daar een voorbeeld van. De richtwaarde van het RIVM geven wij mee in de Europese richtlijnen. De drinkwaterwet bevat een zorgplicht voor duurzame en veiligstelling van openbare vergunningstelling.” Het RIVM heeft onderzocht of een waterkwaliteitsnorm voor GenX is vast te stellen, bijvoorbeeld voor het eten van vis uit het water. Dijksma denkt dat het beleid allerter kan. “Dat vraagt wel veel van ons. We moeten er actiever en sneller mee aan de slag”, stelde Dijksma. 

Geen breed onderzoek
Politieke partijen kwamen vervolgens met acht moties. Dijksma reageerde daar nu op. Een bloedtest voor allen? Dijksma: “Daar is door het RIVM lang over gesproken, maar een breed gezondheidsonderzoek helpt niet. Als individuele mensen zorgen hebben, dan moeten ze met hun huisarts in gesprek gaan. Het bevolkingsonderzoek ga ik nu niet verbreden. De motie wordt ontraden.” Dijksma zal het mede bij de lokale overheden onder de aandacht brengen. VVD-kamerlid Remco Dijksma wilde niet dat er mensen tussen wal en schip vallen. Dijksma beloofde – op punten – in te grijpen als het nodig is.”Ik begrijp heel goed de zorgen van de bewoners. Als overheid willen we naast mensen staan. Dan moet je goed aangeven wat je wel en niet kan. Anders schep je valse verwachtingen.” GroenLinks en de PvdA wilden dat met GenX meteen wordt gestopt. Dinsdag 23 mei 2017 wordt over de ingediende moties gestemd.