RIVM meet GenX in sloten en regenwater in Sliedrecht

SLIEDRECHT / REGIO – Het RIVM heeft de gemeenten Dordrecht, Papendrecht en Sliedrecht donderdag 12 juli 2018 tussentijds geïnformeerd over het onderzoek naar PFOA en GenX in het irrigatiewater van 11 moestuinen in de omgeving van chemiebedrijf Chemours. De volledige rapportage volgt in september. Uit het tussenbericht blijkt dat op enkele locaties sterk verhoogde concentraties PFOA en/of GenX (ten opzichte van de drinkwaterrichtwaarde) zijn gemeten in slootwater of opgevangen regenwater. De locaties worden niet gegeven!

Het RIVM adviseert voorlopig om dat water op die locaties niet te gebruiken voor moestuin of veedrenking. Uit het bodemonderzoek blijkt dat de bodem in alle moestuinen geschikt is voor moestuingebruik. De gemeenten hebben de betreffende moestuinders op de hoogte gesteld van het globale beeld van hun moestuin. (© Foto RPAS Peter Donk / Sliedrecht24)

In maart 2018 zijn de uitkomsten van het gewasonderzoek uit tien moestuinen rond Chemours gepubliceerd. Daarin is geanalyseerd hoeveel PFOA en GenX er in de gewassen zit en de hoeveelheid die mensen van deze stoffen binnenkrijgen via consumptie uit eigen tuin. Het RIVM concludeerde dat het in principe veilig is om uit eigen tuin te eten. Voor moestuinen binnen 1 kilometer van de fabriek geldt het advies dit met mate te doen. Aanvullend op dit onderzoek hebben de gemeenten het RIVM opdracht gegeven de bodemkwaliteit en het irrigatiewater van de 11 moestuinen te onderzoeken, om mogelijk te verklaren hoe de stoffen in de gewassen komen. 

Irrigatiewater
Het onderzochte irrigatiewater betreft opgevangen regenwater uit de regenton en slootwater dat gebruikt wordt voor de moestuin. Deze watermonsters zijn in augustus 2017 genomen, gelijk met het eerdere gewasonderzoek. De voorlopige uitkomsten laten zien dat de concentratie GenX en/of PFOA in het onderzochte slootwater en/of opgevangen regenwater op vier locaties sterk verhoogd is ten opzichte van de drinkwaterrichtwaarde. Het betreft twee sloten in Papendrecht (PFOA), één sloot in Sliedrecht (PFOA en GenX) en één keer opgevangen regenwater in Sliedrecht (GenX). Het RIVM houdt de drinkwaterrichtwaarde aan, omdat er geen richtwaarde is voor GenX en PFOA in irrigatiewater. Er bestaat onvoldoende kennis over hoe(veel) irrigatiewater bijdraagt aan de gehaltes van deze stoffen in gewassen. 

Niet gebruiken
Uit het eerdere gewasonderzoek is gebleken dat de moestuingewassen uit de betreffende tuinen in principe geschikt zijn voor consumptie. Om de blootstelling aan GenX en PFOA zoveel mogelijk te beperken, adviseert het RIVM voorlopig om het irrigatiewater op de locaties met sterk verhoogde concentraties GenX of PFOA uit voorzorg niet te gebruiken. Vanuit dezelfde gedachte adviseert het RIVM ook om vee niet te laten drinken uit de sloten waar nu sterk verhoogde concentraties zijn aangetroffen. Op de betreffende locaties zijn overigens geen veehouderijen gevestigd.

Bodem
De onderzochte bodem van de moestuinen laat een eenduidig beeld zien. De gemeten concentraties voldoen ruimschoots aan de scherpste grenswaarden voor PFOA in bodem. Voor GenX bestaat er geen grenswaarde voor bodem, maar die gemeten gehalten zijn met minder dan 1 ng per gram grond zeer laag. De bodemkwaliteit is dus geschikt voor moestuingebruik. 

Persoonlijke informatie
De gemeenten hebben de deelnemende moestuineigenaren uit het onderzoek persoonlijk geïnformeerd over hun situatie en het voorlopige advies van het RIVM. Daarmee kunnen alle moestuinders vooruitlopend op de definitieve rapportage nu al een afweging maken hoe zij hun tuinen beregenen. Met deze mededeling worden mensen die thuis een moestuin hebben en niets hebben gehoord in onzekerheid gebracht. Wat wel en niet te doen. Niet duidelijk is waarom de boeren niet zijn geïnformeerd en dit uit de media moeten vernemen.

Vervolgonderzoek
Naar aanleiding van dit onderzoek en de recente onderzoeken naar oppervlaktewater in Zeeland en Noord-Brabant willen de gemeenten dat er vervolgonderzoek komt naar PFOA en GenX in het oppervlaktewater in onze regio. “Ook is een nadere analyse van de regenwateropvang gewenst”, schrijven de gemeenten in een gezamenlijk bericht.