OZHZ denkt dat gebied PFOA-besmette grond veel groter is

DORDRECHT / SLIEDRECHT – De grond in een groot gedeelte van de Alblasserwaard en Drechtsteden is mogelijk volgens de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid (OZHZ) besmet met PFOA. Dat kan zeer grote gevolgen hebben onder meer voor woningbouwprojecten. Ook de vervanger van PFOA, GenX, worden in zeer lichte gehalten gevonden in de grond en het grondwater rond de chemiefabriek van Chemours

De dienst is met deze kaart gekomen, waar boven staat ‘Voorlopige ruwe inschatting zone met licht verhoogde gehalten PFOA in de grond’. Het gebied is met een groene stippellijn gearceerd. Sliedrecht valt daar volledig in. (Kaart OZHZ)

In het gebied vallen gemeenten als Sliedrecht, Alblasserdam, Papendrecht, Nieuw-Lekkerland, Hardinxveld-Giessendam, Dordrecht, Zwijndrecht, Werkendam, delen van Giessenlanden, Molenwaard, Nationaal Park De Biesbosch met de waterwingebieden en gebieden aan de overkant van de rivier de Lek. 

Onder risicogrenzen
Veroorzaker is volgens OZHZ chemiebedrijf Chemours aan de Baanhoekweg in Dordrecht. Volgens de OZHZ komt het PFOA zeer waarschijnlijk in de grond en het grondwater doordat kleine druppeltjes via de schoorsteen uitgestoten stof onder invloed van de zwaartekracht zijn neergeslagen op de bodem. Chemiebedrijven Chemours en DuPont gebruikten vele jaren tot 2012 de stof PFOA bij de productie van teflon-producten. “Op diverse plaatsen in de omgeving zijn metingen gedaan. De gemeten waarden liggen ruim onder de risicogrenzen voor de functie wonen met (moes)tuin”, aldus de OZHZ, maar niet duidelijk is wat onder het begrip ‘ruim’ wordt verstaan. Na 2012 is GenX de vervanger van PFOA. 

Probleem
De gevolgen kunnen kennelijk groot zijn – legt OZHZ uit – ondanks dat de instantie zegt dat het ‘ruim onder de risicogrenzen’ is. OZHZ: “De aangetroffen verontreiniging vormt geen risico voor de volksgezondheid, maar levert wel een beperking op afvoer en hergebruik van grond. Grond waarin PFOA zit, mag niet op een andere plaats worden hergebruikt. Het uitgangspunt is dat je schone(re) grond niet viezer mag maken door er verontreinigde grond op aan te brengen. Voor heel veel stoffen zijn er normen gesteld voor het hergebruiken van grond. Als de gehalten onder die normen liggen, mag je het elders gebruiken. Die hergebruiksnormen bestaan nog niet voor PFOA. Dat betekent dat hergebruik van de grond uit de omgeving van Chemours niet mogelijk is.” Er is dus een groot probleem, waar de gemeenten in het gebied zich samen met de provincie Zuid-Holland, het experticecentrum PFAS, de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid en DCMR Milieudienst Rijnmond zich nu over buigen.

Woningbouwprojecten
In de nu vastgestelde contour deed OZHZ tot nu toe een beperkt aantal metingen. OZHZ noemt het een inschatting en nog ‘geen harde grens’. “Het is noodzakelijk de precieze verontreiniging af te bakenen. Daarbij is het streven om naar ‘schillen’ toe te werken met vergelijkbare waarden”, aldus OZHZ. Verder moeten volgens de dienst hergebruiksnormen worden opgesteld en bijbehorend beleid voor hergebruik, waarin het afgebakende gebied wordt verwerkt. OZHZ: “Het aanvullende bodemonderzoek en het opstellen van beleid kost tijd, zo’n zes maanden. In de tussentijd is er dringend behoefte aan interim-beleid. Er kunnen bijvoorbeeld problemen ontstaan bij woningbouwprojecten, omdat er geen grond kan worde afgevoerd. Binnenkort komt er een voorstel voor een beleidskader dat voor de korte termijn duidelijk maakt hoe met grondverzett in het met PFOA verontreinigde gebied moet worden omgegaan.” Dit beleid is volgens OZHZ tijdelijk tot het definitieve beleid en normstelling er is.

Isolatie
OZHZ zegt alle partijen over de situatie te informaren en hoe ze moeten handelen. Het gaat onder meer om adviesbureau’s, aannemers en projectontwikkelaars. “Grond die bij werkzaamheden vrij komt, moet worden onderzocht op PFOA. Als die stoffen er daadwerkelijk in zitten, mag die grond voorlopig alleen worden gebruikt of opgeslagen in de directe omgeving van de plaats waar het vandaan komt. OZHZ herhaalt dat hergebruik elders niet is toegestaan. “Tijdelijke opslag elders met onder- en bovenisolatie is wel mogelijk. Die isolatie voorkomt dat PFOA uitspoelt naar schone(re) grond”, aldus OZHZ. Ook hier is het frapant dat OZHZ eerste aangeeft dat het gaat om ‘licht verhoogde gehalten PFOA in de grond’, maar de grond kennelijk zo zwaar is vervuild dat deze niet elders meer gestort mag worden als de grond wordt weggehaald. 

Spelende kinderen
De verontreiniging met PFOA in de bodem reikt verder dan de directe omgeving van Chemours. Volgen OZHZ is de gezondheid desalnietemin niet in gevaar. OZHZ: “Zolang er nog geen hergebruiksnormen zijn, kan die grond nog niet elders worden gebruikt. Dat betekent niet dat de grond een risico vormt voor de volksgezondheid. Integendeel: de tot dusver aangetroffen waarden liggen allemaal ruim onder de dit jaar opgestelde risicogrenswaarden voor wonen en de (moes)tuin.” Naar dat laatste loopt al een RIVM-onderzoek. Ook in Sliedrecht zijn steekproeven gedaan. De risicogrenswaarde ‘wonen met moestuin’ houdt naast spelende kinderen ook rekening met 100% groenteconsumptie en 50% aardappelconsumptie uit eigen tuin.”