Omgevingsdienst geeft uitleg over PFAS-onderzoek in grond en water moestuinen

door Hans van der Aa
SLIEDRECHT – De Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid heeft woensdagavond 18 januari 2023 in twee inloopsessies uitleg gegeven over het (aanvullende) moestuinonderzoek naar concentraties PFAS in gewassen, grond en -water. De bijeenkomst vond plaats in partycentrum De Lockhorst aan de Sportlaan. Enkele tientallen belangstellenden bezochten de beide sessies.

Aan de hand van een beeldpresentatie werd uitleg gegeven over de uitkomsten en adviezen naar aanleiding van het recent gepubliceerde rapport ‘PFAS in grond en water in moestuinen’ – in de gemeenten Dordrecht, Papendrecht, Sliedrecht en Molenlanden. Ook konden vragen worden gesteld. (Foto Hans van der Aa / Sliedrecht24)

Namens gemeente Sliedrecht was wethouder Roelant Bijderwieden (VVD) van Milieu aanwezig. Chemiebedrijf DuPont/Chemours was ook met enkele medewerkers vertegenwoordigd. Zowel de wethouder als de medewerkers van het chemiebedrijf mengden zich tijdens de eerste sessie niet in het gesprek. Niet bekend is of dit tijdens de tweede sessie ook het geval was. Onder de bezoekers waren onder andere Kees van der Hel, Joop Keesmaat, Johan Lavooi, René de Munck en verschillende bewoners van Baanhoek.

Baanhoek ‘koploper’
Het onderzoek is uitgevoerd door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). In verschillende clusters binnen de vier gemeenten zijn monsters genomen. De gemiddelde concentraties PFOA en GenX in de verschillende clusters – gemeten in groenten en fruit – variëren sterk, van enkele nanogrammen per kilogram (ng/kg) tot meer dan 300 ng/kg voor PFOA en meer dan 700 ng/kg voor GenX. Cluster B-S (Baanhoek Sliedrecht), direct benedenwinds van DuPont/Chemours, springt er duidelijk uit met de hoogste concentraties PFOA en GenX. Opvallend is de relatief hoge concentratie GenX ten opzichte van PFOA in dit cluster.

Risicogrenswaarden
Voor de bodemfunctie ‘Wonen met moestuin’ zijn door het RIVM specifieke risicogrenswaarden vastgesteld. Voor PFOA is dit vastgesteld op 2,3. De waarde van GenX is hiermee gelijkgesteld. De allerhoogste concentraties PFOA zijn gemeten in tomaat en komkommer in cluster B-S. Deze tomaat en komkommer werden in een kas gekweekt en na een aanvullende meting in de kas bleek dat in de grond zeer hoge concentraties PFOA gemeten zijn, wat de hoge concentraties in tomaat en komkommer verklaart. Dit is volgens het onderzoeksrapport niet representatief voor het hele cluster of voor de andere clusters.

Grond
De PFOA-concentraties in de tweede bodemlaag (bodemlaag II; 20-50 cm diep) zijn over het algemeen hoger dan in de bovenste bodemlaag (bodemlaag I; 0-20 cm diep). De hoogste gemiddelde PFOA-concentraties zijn gevonden in bodemlaag II in cluster B-S. Wat opvalt is dat in cluster B-S duidelijk hogere PFOA-concentraties in de grond worden aangetroffen dan in het nabijgelegen cluster B-P, meer richting Papendrecht. GenX wordt in de grond alleen aangetroffen in cluster B-S in de tuinen het dichtst bij de fabriek. De concentraties aan GenX in dit cluster zijn laag in verhouding tot PFOA.

Water
In alle clusters is PFOA aangetroffen in het grondwater (zie Tabel 7). De hoogste PFOA-concentraties in het grondwater zijn aangetroffen in cluster B-S en B-P (max 3,03 µg/l). GenX is alleen aangetroffen in de grondwatermonsters uit cluster B-S. PFOA is gevonden in vijf van in totaal 49 watermonsters uit regentonnen. In de meeste regentonnen is geen PFOA aangetroffen. De hoogste concentratie is aangetroffen in cluster B-P. GenX wordt op iets meer plekken aangetroffen in het water uit regentonnen, de hoogste concentraties zijn aangetroffen in de tuinen in cluster B-S. In alle clusters is PFOA in het slootwater aangetroffen. Vooral in het slootwater in Sliedrecht (cluster B-S) zijn hoge PFOA-concentraties in het slootwater gemeten. GenX in slootwater was ook het hoogst in cluster B-S.

Aanbevelingen
In het onderzoeksrapport – geschreven door consultancyorganisatie Arcadis – worden verschillende aanbevelingen gedaan. Om twee voorbeelden te noemen: de gemeenten en Omgevingsdienst worden aanbevolen om nader onderzoek te (laten) doen naar de onverklaarbaar hoge concentraties aan PFUnDA in de moestuingewassen. Geadviseerd wordt ook om nader onderzoek te doen naar de relatief hoge GenX-concentraties in cluster B-S, dit vanwege de grote verschillen in de verhoudingen tussen GenX-concentraties in grond, water en gewassen.

1 gedachte over “Omgevingsdienst geeft uitleg over PFAS-onderzoek in grond en water moestuinen”

  1. Ik adviseer gemeente Sliedrecht om geen geld meer te steken in verder onderzoek of het moet duidelijk zijn dat Dupont/Chemoers het gaat betalen. Mogelijk wil de provincie die kosten betalen. Die verleende de vergunning voor het lozen van GenX toch niet zo heel lang geleden? Dat Arcadis nader onderzoek adviseert kun je verwachten. Dat is hun boterham. De bewoners van Baanhoek worden er niet beter van

Plaats een reactie

*=Verplicht veld