door Peter Donk
SLIEDRECHT – Hij was één van de sprekers maandagavond 12 september 2022 tijdens de beeldvormende vergadering van de gemeenteraad over het PFAS-dossier. Prof. dr. Jacob de Boer van de Vrije Universiteit Amsterdam, die zijn bezorgdheid uitte. “Eet geen eieren van vrije uitloop kippen!”, waarschuwde De Boer. De raad boog zich over de problematiek in de tijdelijke raadzaal in partycentrum De Lockhorst met verschillende sprekers. Sliedrecht heeft sinds de jaren ’70 tientallen jaren te maken gehad met PFOA (en tegenwoordig GenX), één van de zeer zorgwekkende PFAS-stoffen, afkomstig van de chemiebedrijven DuPont en Chemours.
Prof. dr. Jacob de Boer spreekt hier de gemeenteraad van Sliedrecht toe. (Foto uit video raadsvergadering – gemeente Sliedrecht)
Naast De Boer kwamen aan het woord Henk Klapwijk (GGD Zuid-Holland Zuid), Karin van den Akker (projectleider Moestuinonderzoek / gemeente Dordrecht), Bart de Hoop (DCMR) en Ruud Hakkeling (Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid).
Bezorgdheid
De Boer vertelde onder meer dat hij verbaasde gezichten in het buitenland ziet, als hij vertelt dat de stof PFIB jaren ‘over de hoofden van Sliedrechters en Dordtenaren werd uitgestort’. “Dan kijken mijn collega’s in het buitenland mij zeer ongelovig aan. Dat dat kan gebeuren überhaupt. Hoe kan je dat nou toch doen? Hoe kan je dat toelaten? Nul is in de wetenschap best een dingetje. Hier moet je toch echt naar nul. Ik zie wel dat er een afname is, maar het duurt nog een tijdje. Als je het een paar keer inademt, dan ben je gewoon dood. Dat wou ik toch nog maar even zeggen. Daar ben ik echt bezorgd over. Ik snap niet dat het geen hogere prioriteit krijgt”, betoogde hij maandagavond. Hij schrok ook van een opmerking dat er nog 20.000 kilo PFAS-achtige stoffen vrij komen door emissie in de lucht. De Boer: “Dat wist ik niet. Dat is ook nogal even wat. Wat zijn dat voor stoffen? De ene PFAS is de andere niet, maar veilige PFAS-stoffen zijn er ook niet. Dus ik zou zeggen ‘kom eens met een lijstje’. Wat is dat dan precies en wat krijgen we dan toch nog over ons heen? Niet te licht opvatten dit soort dingen, want het is een hele grote hoeveelheid. Daar schrok ik toch wel van.”
Grond
Onderzoeker De Boer keek onder meer naar de verontreiniging. Van moedermelk tot grond en oppervlaktewater. “Alle is tot zo’n vijf kilometer van de fabriek verontreinigd met PFAS. Daar zit u nu helaas in. Ik wil zeggen ‘vat het niet te licht op, hè’.” De Boer zegt ook te zijn geschrokken van de grond, 10 tot 80 microgram per kilogram. “Ik bespeur hier nog het idee om er een huisje op te gaan zetten. Ik zou daar niet gaan wonen. Denk daar niet te licht over! Dat is best veel”, sprak De Boer, die verwees naar soortgelijke situaties in België en zich ook hier zorgen over maakt, omdat het ‘niet over gaat’. De Boer vertelde bij de industrie steeds meer ‘korte ketens PFAS’ te zien, maar daar één of twee stoffen in. De Boer: “Daar is nog niet zo veel over bekend, maar dat kunnen wel blinde vlekken zijn, waar we last van kunnen hebben. Ik zou bij bouwen marges in acht nemen, als u precies gaat zitten op wat net nog kan, dan loop je grote risico’s als die grenzen een keer verder omlaag gaan. Ik weet ook dat dat niet makkelijk is om te regelen, maar ik geef dat vanuit de wetenschap aan.”
Eieren
De Boer gaf het advies om een zerotolerancebeleid te voeren. De Boer: “Het zijn zeer zorgwekkende stoffen en dat is niet zo maar even een term.” Hij constateerde bijvoorbeeld meer zorg bij de bevolking in Antwerpen, dan in Sliedrecht. De Boer verklaarde ‘een pertinent tegenstander’ te zijn van het produceren van PFAS. “We zitten wereldwijd met verontreinigingen. Er wordt gewerkt aan een totaal verbod en ben erg huiverig voor uitzonderingen”, aldus De Boer, die ook aandacht vroeg voor de gevolgen van het immuunsysteem, “Kanker is aan de orde bij hele hoge gehalten. Die zorg zou ik wel weg willen nemen. Het enige dat ik zie zijn mensen met schildklierproblemen.” Hij waarschuwde verder: “Eet geen eieren van vrije uitloopkippen in deze omgeving. Deze stoffen binden sterk aan het eiwit, kans dat ze er helemaal vol mee zitten.” De Boer pleitte voor een onderzoek naar eieren van deze kippen uit onze buurt.
En daarom willen wij door middel van onze wekelijkse actie iedereen ervan overtuigen dat het niet in de haak is wat bij ons aan de overkant gebeurde en nog gebeurt… Je kunt er nonchalant over (blijven) doen en er iets van vinden maar het is te absurd voor woorden dat wij ons moeten afvragen of het wel verantwoord is om eigen geteelde groenten fruit ed te eten en moeten gaan afwegen – hoeveel heb ik deze week uit eigen tuin gegeten? Oh, dan nu naar de winkel om andere grornte/fruit te halen ! (wat mogelijk ook niet gifvrij is want bijvoorbeeld groenteboer van Os zit immers in dezelfde gevarenzone) Wij moeten er maar gewoon rekening mee houden dat er een bedrijf aan de overkant zit die ons met instemming van overheden vergiftigd …. Wij vinden al jaren dat dit met directe werking moet stoppen en zijn van mening dat er maar één optie is NUL UIT DE PIJP! En als dat technisch of bedrijfseconomisch niet kan worden gehaald dan heeft Chemours /DuPont een probleem. Maar het mag NÓÓIT ten koste van onze gezondheid gaan…
Het is erger dan dan je denkt. Landelijke en ook lokale politiek (“allen roomser dan de paus”) houden achter de schermen de hand boven het hoofd van elkaar en van de ondernemingen die de dodelijke stoffen nog steeds over de inwoners mogen uitstoten.
Uitsluitend “ geen woorden maar daden” leidt naar een oplossing. Tot nu toe heb ik alleen maar woorden gezien en gehoord. De uitstoot vindt onverminderd plaats door de gifmengers Dupont/Chemours, ten koste van het milieu en onze gezondheid.
Ik dacht altijd… zo erg kan het toch niet zijn en ik hield het een beetje buiten mezelf. Na dit gelezen te hebben vind ik het toch wel heel schokkend. Moet niet heel Sliedrecht heel erg wakker worden? Om vervolgens te zorgen dat deze uitstoot echt stopt.