DORDRECHT / SLIEDRECHT – Marc Reijmers, manager Environment, Health, Safety & Sustainability bij chemiebedrijf Chemours aan de Baanhoekweg in Dordrecht, heeft dinsdag 21 januari 2020 een brief gestuurd aan het College van B & W en de leden van de gemeenteraad. Meer een ‘verantwoordingsbrief’ met een verwijt naar de media. Zelf noemt Reijmers de brief een ‘update’. Chemours doet bij deze de belofte op papier dat de uitstoot flink omlaag gaat.
“RIVM constateert dat de PFOA-blootstelling via drinkwater voor de Nederlandse situatie heel laag is. Na onderzoek hebben onder andere RIVM, NVWA, waterbedrijf Oasen en de Vrije Universiteit vastgesteld dat het drinkwater en landbouwproducten in onze omgeving veilig zijn voor consumptie” aldus Marc Reijmers. (Foto Hans van der Aa / Sliedrecht24)
“Als onderdeel van de aanzienlijke aandacht voor PFAS is het voorgekomen dat er onjuiste voorstellingen van zaken en misverstanden zijn verschenen in de media en elders – ook ten aanzien van Chemours. Wij menen dat het belangrijk is dat U de feiten kent en niet hoeft te leunen op veronderstellingen. Aan het begin van dit nieuwe jaar nemen wij dan ook graag de gelegenheid om de belangrijkste onderwerpen en ontwikkelingen toe te lichten, middels het document dat u in de bijlage aantreft”, schrijft Reijmers, die – typische Amerikaans – een overzicht stuurt wat er bijvoorbeeld afgelopen jaar is bereikt.
Onjuiste voorstellingen
In het afgelopen jaar was er in Nederland veel aandacht voor PFAS, een brede benaming voor meer dan 5000 stoffen met een fluor-koolstofverbinding. “Alle met verschillende fysische en chemische eigenschappen, gezondheids- en milieu-profielen, toepassingen en kwaliteiten. Er zijn veel bedrijven die PFAS produceren of gebruiken; Chemours is daar slechts één van. Chemours gebruikt een kleine subgroep van non-polymere PFAS in zijn productieprocessen en past zeer stringente maatregelen toe om de emissie van deze stoffen zo ver mogelijk te beperken. Als onderdeel van de aanzienlijke aandacht voor PFAS is het voorgekomen dat er onjuiste voorstellingen van zaken en misverstanden zijn verschenen in de media en elders”, aldus Reijmers.
Afvalwater
Chemours heeft van de Provincie Zuid-Holland een vergunning om gefilterd afvalwater (uit het productieproces) te lozen op het riool: de indirecte lozing. Reijmers in de brief: “Volgens de huidige vergunning mag daarin per jaar in totaal niet meer dan 140 kilo FRD (GenX-stoffen) zitten. In november heeft Chemours aangevraagd deze limiet per 2021 te verlagen naar maximaal 2 kilo per jaar, als direct resultaat van het succesvolle programma om de emissies te minimaliseren. Chemours heeft van de Minister van Infrastructuur en Waterstaat een vergunning gekregen die is gericht op het reguleren van gezuiverd grondwater en regenwater dat van het fabrieksterrein de rivier inspoelt: de directe lozing. Daarin kunnen zich stoffen bevinden die (vergund) vanuit de schoorsteen op het terrein zijn gekomen, met een maximum van 5 kilo FRD en 2 kilo PFOA per jaar. Door de maatregelen die Chemours neemt om de uitstoot naar water en lucht terug te dringen, zal de aanwezigheid van deze stoffen in de directe lozing sterk afnemen.”
Toezicht
Reijmers gaat ervan uit dat het college en de raadsleden op de hoogte zijn dat Chemours in september 2018 is gestart met investeringen in de fabriek die moeten leiden tot een afname van de uitstoot van FRD met tenminste 99% voor 2021. “En alles wijst erop dat dit doel gehaald gaat worden. Chemours Netherlands BV is een BRZO bedrijf gevestigd in Dordrecht, waarop scherp toezicht wordt gehouden door verschillende autoriteiten (o.a. Provinciale Milieudienst DCMR; Inspectie Leefomgeving & Transport; Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid; Rijkswaterstaat). De aantallen bezoeken door overheden aan de vestiging in Dordrecht in de afgelopen jaren illustreert dit 75 bezoeken (2017), 104 bezoeken (2018 en 126 bezoeken (2019)”, staat in de brief, uiteraard met een grafiek met de afname.
Resterende uitstoot
Chemours gebruikt FRD (GenX-stoffen) als hulpmiddel in het productieproces. Reijmers: “Chemours gebruikt geen PFOA – die stof is door voorganger DuPont in 2012 vervangen door de GenX-technologie. Meer dan 99% van de FRD die wordt gebruikt, wordt afgevangen en komt daardoor niet in het milieu terecht; de resterende uitstoot wordt geminimaliseerd. De afgevangen stoffen worden opgewerkt voor hergebruik in het productieproces of door een externe verwerker (in België) onder zeer hoge temperatuur vernietigd. Voor het vervoer van de afgevangen stoffen heeft Chemours de benodigde vergunningen van alle betrokken autoriteiten die daarop toezicht houden en dit wordt streng gecontroleerd.”
China
Het merendeel van de in Nederland aangetroffen PFAS komt volgens Reijmers niet bij Chemours vandaan. Het gaat daarbij om soorten die nooit door Chemours zijn gebruikt, zoals PFOS, of om soorten die voorheen jarenlang door veel producenten in Nederland en elders in Europa zijn gebruikt, zoals PFOA. Reijmers: “Tot op heden wordt PFOA in China nog steeds gemaakt en gebruikt. Door de vergunde uitstoot (uit het verleden) worden er in de omgeving van de fabriek in Dordrecht PFOA en FRD aangetroffen in de bodem. In grote delen van Nederland wordt er echter geen FRD aangetroffen. Rijkswaterstaat heeft, in de uitwerking van het Besluit Bodemkwaliteit, FRD dan ook niet opgenomen in de advieslijst van te meten PFAS. Ook door het uitkomen van de Hollywood-film Dark Waters is er extra aandacht voor Dordrecht. Onder andere het RIVM wijst er echter op dat er een belangrijk verschil is met de Amerikaanse situatie, waar inwoners aan drinkwater met zeer hoge concentraties PFOA zijn blootgesteld. RIVM constateert dat de PFOA-blootstelling via drinkwater voor de Nederlandse situatie heel laag is. Na onderzoek hebben onder andere RIVM, NVWA, waterbedrijf Oasen en de Vrije Universiteit vastgesteld dat het drinkwater en landbouwproducten in onze omgeving veilig zijn voor consumptie.”
Knaagdieren en tumoren
De European Chemicals Agency (ECHA) heeft Chemours de verplichting opgelegd tot onderzoek naar (1) mogelijke gezondheidseffecten in muizen en (2) de halfwaardetijd in mensen van FRD (GenX-stoffen). Reymers: “Chemours maakt bezwaar tegen het onderzoek op muizen, omdat dergelijk onderzoek al eerder is gedaan (met zeer hoge doses). het mechanisme dat, in combinatie met heel hoge doses FRD, in knaagdieren tot tumoren heeft geleid, niet aanwezig is in mensen extra onderzoek onnodig dierenleed veroorzaakt en studies naar bio-accumulatie van FRD hebben aangetoond dat FRD niet opbouwt in het lichaam (in tegenstelling tot PFOA), waardoor het dus zeer onwaarschijnlijk is dat de in het eerdere onderzoek gebruikte hoeveelheden in de werkelijkheid bereikt worden.”
Kankerincidentie
Chemours heeft in december aan ECHA een onderzoeksopzet voorgesteld voor het afleiden van de halfwaardetijd van GenX-stoffen bij mensen (‘hoe snel neemt een hoeveelheid FRD in het menselijk lichaam met de helft af?’). Reymers: “Daarvoor zal aan medewerkers van Chemours in Dordrecht worden verzocht mee te werken, op vrijwillige basis. Vanwege het vermoeden van een verband tussen PFAS en (bepaalde soorten) kanker, heeft de Dienst Gezondheid en Jeugd verschillende onderzoeken gedaan naar het voorkomen daarvan in de omgeving van de fabriek in Dordrecht. Na uitgebreid onderzoek heeft de Dienst Gezondheid en Jeugd in de postcodegebieden rondom Chemours in de periode van 1989 t/m 2013 géén hogere kankerincidentie vastgesteld dan op basis van landelijke cijfers werd verwacht.”
Investering
De producten van Chemours zijn essentieel voor toepassing in onder andere medische apparatuur, mobiele telefoons en computers, elektronische dataopslag en -deling, duurzame energie en auto’s en vliegtuigen. “Chemours spant zich tot het uiterste in om de impact van zijn productie op omgeving en milieu zo klein mogelijk te houden. Wij investeren € 75 miljoen in maatregelen die de uitstoot van de fabriek in Dordrecht zo dicht mogelijk naar nul brengen. Sinds de aankondiging daarvan in september 2018 is onze uitstoot al met zo’n 96% verminderd en dat wordt nog lager”, aldus Reijmers in de brief.
Een citaat uit de Nieuwjaarstoespraak van onze burgemeester waaraan niets iets toe te voegen :
“Ja, het bedrijf is in beweging gekomen. Twee jaar geleden zei ik in de nieuwjaarspeech dat ons uitgangspunt is: nul uit de pijp. De plannen van het bedrijf komen daar inmiddels in de buurt als het gaat over de uitstoot van GenX en andere gevaarlijke stoffen. En daar ben ik niet ontevreden mee.
Een paar weken voor kerst las ik dat Chemours geen aanvullend onderzoek wil doen naar de mate waarin GenX kankerverwekkend is. En dat vind ik echt onbegrijpelijk. Hoe kun je nou zeggen dat je zo’n onderzoek overbodig vindt? Hoe kun je in vredesnaam weigeren om daaraan mee te werken? Snapt het bedrijf dan echt niet dat dit ook over het gevoel van mensen gaat?
Luister naar je omgeving! Beweeg eens uit jezelf in plaats van dat je iedereen tegen je in het harnas jaagt. In onze overleggen heb ik Chemours hier meerdere malen op gewezen. Dan zeggen ze steeds: ja, ja, ja. Maar ik zie: nee, nee, nee. Als het gaat om het verrichten van heldendaden heeft Chemours nog een lange weg te gaan! “.
Marc Reijmers, graag eventjes een terugkoppeling op onderstaand stuk…. DuPont-film maakt indruk: ‘Ik ben niet bedreigd, maar verder zie ik alles terug wat ik meemaak’
Het blijft even stil na de voorpremière van Dark Waters, de film over de strijd van een Amerikaanse advocaat tegen DuPont. Dan dringt het door: zo gaat het hier ook.
Na de voorvertoning in het Haagse Pathé Buitenhof laat Marian Schaapman er geen twijfel over bestaan: ook in Nederland moet je van goeden huize komen, wil je procederen tegen DuPont. Het bedrijf haalt volgens haar alle trucs uit de kast en doet wat het kan om processen te traineren.
Schaapman spande namens de FNV een rechtszaak aan voor vrouwen die in de lycrafabriek in Dordrecht werkten en allerlei vruchtbaarheidsproblemen kregen: ,,Justitie heeft daar ook een strafzaak van willen maken, maar toen waren de resultaten van medische controles plotseling verdwenen.’’
Advocaat Wout van Veen, die het lycraproces voert, beaamt haar ervaringen en zegt: ,,Ik ben niet bedreigd, maar verder zie ik alles terug wat ik meemaak.’’
Geheimhouding
In Amersfoort heeft ook advocaat Sander de Lang inmiddels kennis kunnen nemen van de film. Hij procedeert voor een Dordts echtpaar, dat aan pfoa allerlei ziekteverschijnselen overgehouden heeft.
Hij werkt aan een getuigenverhoor om dat proces voor te bereiden. ,,Probleem is dat het bedrijf medewerkers geheimhouding opgelegd en dat heeft niets met gebruikelijke geheimhouding in verband met concurrentieposities te maken.’’
De Lang, zelf letselschadeadvocaat, vindt het niet vreemd dat een advocaat van grote bedrijven het plotseling voor een slachtoffer opneemt. ,,Voor letselschadeadvocaten is het juist in Amerika met no cure, no pay ook zaak dat ze inschatten of ze kunnen winnen. Dan is een zaak tegen zo’n machtig bedrijf lastig. Je moet het hebben van iemand die gevoel voor een slachtoffer krijgt, zoals de advocaat in deze film. Dat gevoel is ook onze drijfveer.’’
Regels
Waar de tegenwerking breed herkend wordt, was in Pathé ondertussen de vraag of de (geheime) lozingen van DuPont in Dordrecht net zulke vormen aan hebben kunnen nemen. Bodemdeskundige Arne Alphenaar, die aan de wieg stond van het landelijke Pfas Expertise Centrum, schat in van niet: ,,Daarvoor hebben we hier te goede regels.’’
Maar bij die geruststellende mededeling plaatst hij direct een waarschuwing: ,,De overheid is bezig terug te trekken, ook op het gebied van het milieu. Als in 2021 de Omgevingswet van kracht wordt, laat ze veel meer over aan het bedrijfsleven. Dan ontstaat een situatie die misschien wel vergelijkbaar is met die in de film.’’
Het Sliedrechtse gemeenteraadslid Anton van Rees is er bovendien niet gerust op dat de situatie zo rooskleurig is als Alphenaar veronderstelt: ,,De regels zijn misschien wel in orde, maar er is een ontstellend gebrek aan handhaving.’’
Onze conclusie. Overheid.. Doe iets en grijp in !!!! Onze gezondheid en die van alle Nederlanders is van veel meer importantie dan de gezondheid van de portemonnee van de directie en aandeelhouders. Neem uw verantwoordelijkheid waarvoor u hebt gezworen, danwel de eed hebt afgelegd tijdens de aanvaring van uw ambt…. U als overheid hebt een mega verantwoordelijkheid waar u onder geen enkele voorwaarde meer onderuit kunt. U kunt weten welke invloeden de stoffen hebben op onze gezondheid en u hebt de dure (zorg)plicht op uw schouders liggen…