door Peter Donk
ROTTERDAM / SLIEDRECHT – Chemische fabriek Chemours in Dordrecht is aansprakelijk voor schade die gemeenten in de omgeving hebben geleden door vervuiling met pfas. Dat heeft de rechtbank Rotterdam woensdagmorgen 27 september 2023 bepaald in een civiele zaak, aangespannen door de gemeenten Dordrecht, Papendrecht, Sliedrecht en Molenlanden. Zij zien het als een tussenvonnis.
Nu de rechtbank de gemeenten in het gelijk heeft gesteld ligt de weg naar een schadevergoedingsprocedure open. De gemeenten willen die verhalen op Chemours en haar voorganger DuPont. ((Archieffoto Hans van der Aa / Sliedrecht24).
Het gaat onder meer om bodem- en gezondheidsonderzoeken, die met gemeenschapsgeld zijn uitgevoerd. Maar ook om financiële schade door de gevolgen van de bodemverontreiniging. De rechter oordeelde dat er bij de uitstoot van een pfas-variant tussen 1984 en 1998 sprake was een onrechtmatige daad. Dupont wist van de gevaren en liet het na om de instanties die de vergunning moesten verlenen daarover in te lichten, staat in het vonnis. Chemische fabriek Chemours in Dordrecht is aansprakelijk voor schade die gemeenten in de omgeving hebben geleden door vervuiling met pfas. Dat heeft de rechtbank Rotterdam bepaald in een civiele zaak. Die was aangespannen door de gemeenten Dordrecht, Papendrecht, Sliedrecht en Molenlanden tegen Chemours en haar voorganger DuPont.
Lang geduurd
Nu de rechtbank de gemeenten in het gelijk heeft gesteld ligt de weg naar een schadevergoedingsprocedure open. De gemeenten willen de kosten die voortvloeien uit de verontreiniging op Chemours verhalen. Dan gaat het om bodem- en gezondheidsonderzoeken die met gemeenschapsgeld zijn uitgevoerd en financiële schade door de gevolgen van de bodemverontreiniging. De zaak heeft lang geduurd. In 2018 stelden de vier gemeenten de bedrijven al aansprakelijk voor de schade die zij hebben geleden en mogelijk nog lijden als gevolg van de uitstoot van kankerverwekkende Pfas-stoffen PFOA en GenX. Omdat Chemours elke aansprakelijkheid afwees, werd het bedrijf in april 2021 gedagvaard. Mogelijk was de uitstoot van deze PFAS-variant ook van 1998 tot 2012 illegaal, maar dat kan de rechtbank nu nog niet vaststellen. Daarover wordt later een uitspraak gedaan. Het was de provincie Zuid-Holland, die de vergunningen aan het chemiebedrijf heeft verstrekt.
Reactie Chemours
De rechter heeft volgens Chemours een onafhankelijk oordeel uitgesproken in de zaak met de gemeenten. “We gaan deze uitspraak nu verder bestuderen. Wij vinden het echter belangrijk om verder te kijken dan deze uitspraak. Ongeacht mogelijke toekomstige juridische processen, die vaak jaren kunnen duren, willen we graag een manier vinden om eerder (concrete) actie te ondernemen richting onze omgeving. We horen de zorgen van de omwonenden van onze locatie in Dordrecht en die raken ons. Vandaag wil Chemours dan ook haar voornemen uitspreken om met zowel de gemeenten als overige belanghebbenden te bekijken op welke wijze zo snel mogelijk concrete acties kunnen worden ondernomen. Deze acties zullen zich richten op het in kaart brengen van een aanpak, en het bieden van technische en financiële ondersteuning hiervoor. In overleg met de betrokken gemeenten kan bijvoorbeeld de mogelijkheid worden onderzocht van het opzetten van een fonds, waarmee gemeenten activiteiten kunnen financieren. De betrokken gemeenten zijn steeds zeer actief geweest in het vinden van een oplossing voor de zorgen van omwonenden over het verleden. We kijken er naar uit om samen met hen, in deze volgende fase, tot een goed resultaat voor alle partijen te komen. Tegelijkertijd blijven we ons inzetten voor een zo verantwoord mogelijke productie in onze fabriek”, aldus Chemours in een reactie.
Reactie gemeenten
De gemeenten Dordrecht, Molenlanden, Papendrecht en Sliedrecht voelen zich gesteund. “Dit tussenvonnis is niet alleen belangrijk voor ons als vier gemeenten. Deze uitspraak vormt een fundament voor anderen die schade hebben geleden door de uitstoot van DuPont/Chemours. Dit opent ook voor hen de mogelijkheid schade te claimen. De vier gemeenten vinden het essentieel dat zij als lokale overheden deze basis kunnen leggen voor onze inwoners, bedrijven en andere organisaties en instanties. Dit is voor de gemeenten stap 1. Zij gaan nu de schade verder concreet becijferen. Met dit tussenvonnis kunnen de gemeenten deze stap nu al gaan voorbereiden en ligt de weg voor een eventuele schadestellingsprocedure open. De rechtbank vraagt in het tussenvonnis over de periode 1998 tot 2012 om nadere informatie aan de partijen. Dit geldt ook voor de uitstoot van GenX vanaf 2012 tot heden. Uiteindelijk draait het ook om het opruimen van de vervuiling van de omgeving. Met deze uitspraak wordt duidelijk dat ook de rechter vindt dat de vervuiler verantwoordelijk is. De vier gemeenten roepen DuPont/Chemours opnieuw en krachtiger dan ooit op die verantwoordelijkheid te nemen. De gemeenten waarderen de eerste reactie van de bedrijven, waarin zij aangeven aan concrete oplossingen te willen werken. Bij die verantwoordelijkheid hoort ook het stoppen met de uitstoot van PFAS. De gemeenten blijven strijden voor nul uit de pijp en een verbod op het gebruik van PFAS wereldwijd. Daartoe hebben de gemeenten nu onder andere op het Europees verbod een zienswijze ingediend. De vier gemeenten ervaren het als steun dat de zorgen over de gevolgen van PFAS steeds breder worden gedeeld, nationaal en internationaal”, aldus de vier gemeenten.
Wellicht is het goed het even over de lotgevallen van PFAS in eieren te hebben. Lieven Bervoets , U Antwerpen heeft dag voot 3M onderzocht. Na 10 jaar bleef nog 20% over, dus aan een tempo van 0,2 tot de 0,10 macht x 100 is 15% per jaar. Dat ligt dicht bij de snelheid waarmee PFOS , 13%, Dat lijkt te verklaren omdat het aandeel PFOS er het hoogst is.
Dit overdragen zonder meer naar dordrecht is niet juist omdat het voornaamste bestanddeel PFOA is wat volgens heel wat studies sneller verspreidt. Ik doe een gok van 25%. Deze hypothese zou gemakkelijk kunnen onderzocht te worden, in drie maanden tijd zou men ze al voorzichtig kunnen bevestigen of verwerpen en zeker op 1 jaar tijd.
Het lijkt me van zeer groot belang het te weten. In Zwijndrecht gaat men saneren, 4 jaar lang grond afgraven 70 cm. Men raamt 44000 vrachtwagens. Een leuk vooruitzicht lijkt me dat niet en de vraag kan dan gesteld worden of het dan niet beter is gewoon de vermindering zonder tussenkomst te laten gebeuren ervan uitgaande dat momenteel geen ziekte veroorzaakt is en door de daling van concentraties er geen te voorzien is.
@ed de Groot
Inderdaad is het ramen van een halfwaardetijd een moeizame aangelegenheid indien dit niet effectief onderzocht is zoals voor PFOS 3M Zwijndrecht waar het 5 jaar bleek te zijn. PFOA zakt vlotter in de grond dan PFOS.
Een exact cijfer ken ik niet, ik heb dus een raming moeten doen op basis van verschillende artikels en op zopas voormeld weten.
Dat ik het te rooskleurig wil voorstellen is niet waar. Boursin en coauteur (2021) arramen op basis van diverse studies deze tijd ergens tussen 0,5 en 1,5 jaar en dat leek me, met wat ik elders las al te optimistisch. Dat leek me inderdaad een raming waarbij niets meer in het lichaam bijkomt.
De vervuiling van PFOA heeft zich sinds 2012 ongetwijfeld verspreid door in de grond zakken, met water meegevoerd zijn en door de wind. Er is dus in Dordrecht en omgeving ongetwijfeld een duidelijk lagere concentratie van PFOA dan in 2012 en dus aanmerkelijk gedaalde bloedwaarden.
Het is in zijn details bediscuteerbaar maar het is geen desinformatie.
Desinformatie is wat Zembla deed: beweren dat Dupont het al decennia wist dat het gif was. Er waren er die het vermoedden maar weten was er niet. En nu komt men met de aap uit de mouw: 20 apen stierven nadat ze dosissen binnenkregen enkele duizenden keren meer dan de mens binnenkreeg. En alles is giftig in te grote dosis.
@michel soete, helaas ben je slecht geïnformeerd, en breng je nog desinformatie hier ook. Hartstikke leuk die halfwaarde tijd, maar dan moet er geen microgrammetje meer bijkomen in je lichaam: niet zwemmen in de regio dus(open water), geen eitjes uit de regio, geen zuivel, geen kraanwater drinken en vooral ook niet ademen…..Heb je ook de meest recente illegale dumpingen in het riool gemist? Je Roze bril kan wel af hoor.
Nog steeds is er geen verbod voor uitstoot. De armen van de mensen van de tweede kamer zijn te kort.
Mocht men dit vonnis zien als een bevestiging dat men zeer langdurig of eeuwig op vergiftigde grond leeft dan zou ik dat als een jammerlijke foute interpretatie aanzien.
Het gaat over PFOA. PFOA verdwijnt traag uit het lichaam. De halfwaardetijd schat men op 2,7 jaar. Men stopte in 2012, dus 11 jaar geleden met de productie, dus, 4,07 perioden van 2,7 jaar. Blijft in het bloed 0,5 tot de 4,07de macht maal 100 = 6% van wat 11jaar geleden was.
Wat PFOA betreft is er dus een enorme vooruitgang ondertussen reeds gebeurd.
Er zijn een paar mensen die voor de som van 4 PFASsen 25 ng/mL in bloed hadden bij meting waar de huidige norm op 6,9 ng/mL vastgebonden werd. Ik zal ze proberen gerust te stellen. In het Belgisch TV programma waren Jacob de Boer en Steanie Bellinck die 7 ng/mL had. De Boer was fijngevoelig en galant en zei eerst dat ze een grensgeval was, wat later dat hij hoopte dat de norm te streng was,, nog wat later dat, moest de waarde 10 tot 20 keer hoger zijn er dan toch een probleem zou zijn en nog wat later werd dat 20 tot 30 keer. En inderdaad men berekent eerst een waarde die men dan met een forse factor verlaagd wegens onzekerheidsfactoren.
Wat Gommers betreft vind ik het spijtig dat hij zich zo’n zorgen maakt. Echt niet nodig, zijn geest is vergiftigd door ZEMBLA stelt hij waar men veel beweerde maar niets bewees.
Nee, het is zeker nog niet te laat om te stoppen, geen potten gebroken, maar men moet ook niet wachten tot het te laat is.
Er is zeker nog toekomst.
Helemaal met je eens Monique Vogel!! En wat Chemours wil gaan doen d.m.v. een op te zetten fonds, zie ik niet anders dan een charme offensief van deze vervuiler. De fabriek blijft vooralsnog “gewoon” in de lucht, net als de rotzooi die men daar uitstoot. Chemours weet wat het doet en stop daar dan ook nu meteen mee, als je onze zorgen serieus neemt.
Pappen en nathouden is niet de oplossing met een “zo verantwoord mogelijke vergiftiging van mens en milieu”, wat door Dupont / Chemours alleen maar “zo verantwoord mogelijke productie” wordt genoemd. De uitstoot van gif gaat gewoon door.
Inwoners en voormalige inwoners kunnen denk ik ook Dupont/Chemours aansprakelijk stellen en een claim indienen voor schade aan de gezondheid, vervuilde woonomgeving (onder meer de tuin) en gederfde levensvreugde en mogelijk verkorte levensduur als gevolg van de uitstoot van gif door Dupont / Chemours.
Het zou de gemeente Sliedrecht (en andere gemeenten) sieren wanneer zij een loket openen voor informatie, ondersteuning en juridisch advies aan de inwoners.
Alle lof en respect voor alle mensen die zich hier al jarenlang in vast gebeten hebben en nooit hebben opgegeven…