door René de Munck
PAPENDRECHT / SLIEDRECHT – De gemeenten Dordrecht, Molenlanden, Papendrecht en Sliedrecht hielden woensdag 13 december 2023 in het gemeentehuis van Papendrecht een inloopbijeenkomst over de PFAS-vervuiling. Daar waren vertegenwoordigers van de waterschappen, drinkwaterbedrijven en de Provincie Zuid-Holland aanwezig om vragen te beantwoorden. Maar ook GGD, DCMR en Omgevingsdienst ZHZ.
De bijeenkomst was druk bezocht. Daar waren verschillende mensen, die zich betrokken voelen bij de problematiek. Ook gemeentebestuurders waren aanwezig. (Foto René de Munck / Papendrecht24)
Bezoekers misten raadsleden uit de organiserende gemeenten. Het werd door hen zorgelijk genoemd dat de gemeenten nog steeds het dossier Chemours in geheime vergaderingen behandelen. Opvallend was de houding van de vertegenwoordigende organisaties. Was er bij eerdere bijeenkomsten in Dordrecht en Sliedrecht vooral een geruststellende houding bij de overheid instanties. Nu is er sprake van openheid over de mate van vervuiling en de uitgezette koers om hier inzicht en mogelijk controle op te krijgen.
Meer meetpunten
Met name de waterleidingbedrijven Evides en Oasen lieten duidelijk zien wat de huidige vervuiling is bij de inname van hun water. Zij zijn zich zeer bewust dat daar nog een weg is te gaan om aan de scherpere Europese normen te voldoen. Proeven bij het Rotterdamse Waterleiding bedrijf met koolstoffilters geven goede hoop om binnen de normen te komen. De waterschappen zetten nadrukkelijk in op meer meetpunten, maar ook hebben zij het aantal PFAS-soorten waarop men controleert verhoogd naar 40 (was vijftien).
Tekst gaat verder onder foto.
Grote druk
De vertegenwoordiger van de GGD en het RIVM hielden het bij de eerdere houding ‘eerst onderzoeken en dan hoort u meer’. Volgens DCMR is er nog geen oplossing voor de vervuiling van met name Chemours in onze omgeving, maar de monitoring en de dwangsommen die worden opgelegd geven volgens hen aan dat er grote druk wordt uitgeoefend om het probleem bij de bron op te lossen.
Misschien een volgende keer zelf dan duidelijk reageren. Kijk even in de spiegel!
Beste redactie sliedrecht24, wat u schrijft over de conclusie van de gemeentelijke beleidsadviseur klopt niet, deze meneer heeft mij alleen geïnformeerd over de uitslag van het rapport RIVM/GGD, waaruit blijkt dat 77% pfas bevat en 23% niet conclusie was dat mijn geteste eieren pfasvrij zijn. Als u niet weet waar het over gaat, beter niet reageren.
Conclusie van dat eerdere onzorgvuldige plaatselijke onderzoek naar PFAS eieren is wel dat niemand de eieren van mijn kippen meer wilde eten, ik mijn kippen verkocht heb omdat ik de eieren weg moest gooien, nu blijkt na nader zorgvuldig onderzoek in samenwerking met Gemeente Sliedrecht dat mijn eieren en kippen PFAS vrij zijn. Hoop dat er in de toekomst wel wat zorgvuldiger wordt omgegaan met testen naar PFAS bij hobbykip houders.
Een bijzondere, directe conclusie van de gemeentelijke beleidsadviseur. De berichtgeving vanuit RIVM / GGD is anders. Zoekt u even op ‘eieren’.
Aantal maanden geleden stond er een artikel op sliedrecht24 over dat alle eieren in de alblasserwaard besmet zouden zijn met PFAS, ik heb daarop gereageerd dat niet alles over 1 kant geschoren mag worden, waarop ik me heb aangemeld voor specifiek onderzoek naar mijn kippeneieren, de grond waarop zij lopen en het regenwater wat zij drinken, dit is in samenwerking met het grote onderzoek door de Gemeente Sliedrecht gedaan, vandaag gebeld met de beleidsadviseur van de Gemeente en deze kon mij mededelen dat de uitslag in de eieren PFAS vrij is. Ik wil er nog aan toevoegen dat de kippen gehouden worden noord van station Sliedrecht
Beste Joop en Kees,
Sta me tor eens mist te spuwen zoals media dat doen om bekeken of gelezen te worden.
Er zijn 2 keer meer mensen met ziekte X indien omstandigheid Y aanwezig is of 100 % meer.
Maar ze ‘vergeten ‘ daarbij de basisgetallen te vermelden en dat is dichte mist optrekken.
Stel dat er 2 constaties van ziekte waren bij 100 gevallen Y en 1 bij 100 gevallen niet Y dan is het zeker waar dat er twee keer meer maar…. het is al even waar dat dit statistisch niet significant is, dus vrij vertaald zonder betekenis, , men kan niet besluiten dat er meer zijn onder conditie Y dan niet Y.
In genoemde geval is het relatief risico 2 en mag dat wegens geringe prevalentie als een odds ratio aanzien worden. De odds ratio kent geen normale verdeling maar de natuurlijke logaritme ervan wel. 2 is kleiner dan e en dus ln ervan is kleiner dan 0. de standaardevkiatie is de vierkantswortel uit de som van de reciproken van de 4 frequenties (2,1,98,99). Gezien de 1 is het niet nodig verder precies te rekenen, de laagste grens van het 95% zal dus zeker lager liggen dan 0. Er is geen verband te signaleren.
Dat is klaarheid brengen en enkel 2 keer meer vermelden is mist optrekken ook al zal dat voor de massa andersom lijken.
In 2021 publiceerden Steenland en Husquist een r4view ‘ PFAS and cancer…..•”. In de abstract staat te lezen dat ’the epidemiologie evidence sparse’ is, mager, dunnetjes, schaars is. En er staat behoorlijk wat kritiek in het artikel over die dunne evidentie.
Mvg,
L
Beste Michel,
Toch nog even een korte reactie, d.w.z. u hebt gelijk, dat wij elkaar blijkbaar niet begrepen. Ik zeker u niet, want ook uw laatste reactie zit weer vol mistgordijnen, waarvan me volledig ontgaat wat u precies bedoeld.
U heeft het over een “odds ratio” van 1,147 inzake de kanker sterftegevallen, maar dat zijn gewoon keiharde officiële cijfers als je de inwoner-aantallen en het aantal kanker sterfte gevallen naast elkaar legt. Niks geen “odds ratio”, niks geen entertainment, niks geen “limited evidence”!
Ook beweert u zonder verdere onderbouwing, dat de wetenschappelijke rapporten van diverse universiteiten e.d. uit Amerika betwistbaar zijn.
Tja, dan wordt het voor mij erg lastig om daar een tegenargument op te geven.
Kortom, dank voor uw goede Kerstwensen en uiteraard wens ik u hetzelfde toe, alsmede een voorspoedig 2024 en vele jaren daarna.
Groet,
Joop Keesmaat,
mede namens Kees van der Hel
Beste Joop, Beste Kees,
Ik meen dat we elkaar niet goed begrijpen omdat u de indruk hebt dat we in alles dezelfde taal gebruiken maar dat is niet zo.
In het gewone taalgebruik betekent evidentie zowat overduidelijk, onbetwistbaar, er is geen nuance mogelijk.
In het wetenschappelijk taalgebruik 8s dat niet het geval, men heeft het bij PFAS dikwijls over ‘limited evidence’, beperkte, zwakke en daarom over bedenkelijke evidentie.
Dat is een gevolg van een wiskundige berekening. Zo zal men de sterkte of zwakte van een verband dikwijls met een odds ratio berekenen en is het resultaat tussen 1 en twee bv. dan is dat zwak of bij nader onderzoek zelfs dikwijls onbestaanbaar want na verder berekenen te wijten aan toeval.
Verder promoveert ge wat ge besluit op basis van feit al te vlot als een feit en houdt ge te weinig rekening met resultaten van andere studies die uw besluit in vraag kunnen stellen.
Bv. hebt u het over 14,7% overstorten. Dat suggereert een odds ratio van 1,147, op zijn best dus zeer zwak en bij verdere berekeningen waarschijnlijk niet significant, dus wijzend op een toevallig verschil van 1, geen verband.
U houdt hierbij tevens geen rekening met de studie van 2016 die stelt dat er locaal geen verband is met kanker. In 2019 is er een nieuwe studie hetzelfde resultaat geeft met uitzondering van huidkanker waarbij u het me wellicht niet ten kwade kan duiden dat ik daarbij eerder aan de zon denk dan aan Chemours.
Verder heeft de GGD ook geen overstorten aan kanker gemeld in hun rapport van 2019.
Genoemde studies zijn van de GGD, de eerste studie over de nabije omtrek van Chemours, de tweede over de 4 postcodes van Sliedrecht. Mag ik aanbevelen de rapporten van deze studies te lezen, ze staan op de website van de GGD.
Het is dus allemaal niet zo zwart wit maar veeleer schuimig.
Dat men in Amerika zou linken gevonden hebben met kanker is betwistbaar en mogelijk maar zelfs als er een zwak echt verband daar zou zijn wil dat niet zeggen dat dit hier zo is, de rapporten van de GGD wijzen op het tegendeel en lijken erop te wijzen dat de concentratie te laag is.
Het is niet omdat men de uitzending ‘De PFAS stoofpot’ gezien heeft of ‘dark waters’ gezien heeft dat men HET weet. Dat is entertainment dat op het gemoed werkt maar staa mijlenver van wetenschap, er is vele keren meer inspanning nodig om zicht te krijgen op de zaak.
Mag ik u een vredig Kerstfeest toewensen.
Beste Michel,
Ik ben nog steeds een beetje ontdaan van jou reactie; een heel ingewikkeld verhaal met allerlei mogelijke aannames, waarmee je feitelijk alleen een mistige twijfel zaait over de gezondheids-effecten van PFAS (en dan met name de gevaarlijkste soorten, zoals PFOA, PFOS en PFIB).
De advocaten van Chemours en andere chemische bedrijven zouden het niet beter kunnen doen.
Het zal je niet verbazen, dat zowel Kees van der Hel als ik het absoluut niet met je eens zijn en daarom toch nog maar even de bewezen feiten op een rijtje:
1. GGD en RIVM zijn wel degelijk van mening, dat PFAS schadelijk is voor de gezondheid en tot ernstige ziektes kan lijden. Het is niet voor niets, dat – met name het RIVM – de afgelopen jaren de maximale humane PFAS waardes en grenzen zeer drastisch naar beneden heeft bijgesteld tot soms wel 10-15 keer lager.
2. Feit is ook, dat absoluut wetenschappelijk is bewezen, dat PFAS leidt tot meer leverkanker, nier- en testikel kanker, terwijl in Amerika recent wetenschappelijke rapporten zijn verschenen, dat dat ook geldt voor baarmoederkanker en schildklierkanker.
3. Feit is ook, dat Chemours minstens veertig jaar lang op de hoogte was van de kankerverwekkende eigenschappen van PFOA en dat ze een aantal interne rapporten en memo’s daarover steeds bewust hebben verzwegen.
4. Feit is ook, dat in onze omgeving het aantal overledenen door kanker de afgelopen 25 jaar gemiddeld 15,7% hoger was dan elders. De statistische overzichten daarvan kan en wil ik je met plezier toesturen.
Datzelfde verschijnsel zie je ook rondom andere chemische fabrieken, die PFAS “produceren”, zoals in Fayetteville USA, Lyon en ook rondom Zwijndrecht bij Antwerpen.
5. Feit is ook, dat Chemours dit jaar tot twee keer toe grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen bewust in water en lucht hebben geloosd zonder toestemming van de Provincie Zuid Holland.
In maart 2023 liet men zo’n 1500 liter trifluor-azijn (ook een PFAS) gewoon in het bestaande riool weglopen en in mei liet men uit die grote ronde witte ketel zo’n 4500 liter van het wereldwijd verboden Freon 22 / HCFK 22 bewust in de lucht ontsnappen. Weliswaar geen PFAS, maar CFK’s tasten de ozonlaag ernstig aan, waardoor meer kans op huidkanker.
De woordelijke uitleg van jouw Latijnse redenering is weliswaar correct, maar je moet dat precies andersom gebruiken, namelijk, dat het evident is dat PFAS juist wel tot ernstige ziektes leidt en een gevaar voor de omwonenden en hun leefomgeving is.
Tevens is het ook evident, dat Chemours – gezien de recente calamiteiten (zij noemen het pech of kleine ongelukjes) – de regelgeving over PFAS met hele grote korrels zout neemt.
Dat wilde ik toch graag even kwijt om de door jou gezaaide “mistige twijfel” weg te nemen.
Joop Keesmaat
mede namens Kees van der Hel
GGD en RIVM nemen geen standpunt in. Dit wil zeggen dat er tot op heden in Dordtrecht en omgeving geen evidentie is dat PFAS de oorzaak is van ziekte. Natuurlijk kan bij toenemende concentratie uit latere resultaten blijken dat wel zo te zijn. Ze hebben dus een functie als waakhond en zolang er geproduceerd wordt is dat maar best zo.
Vooralsnog geen reden tot paniek, wel verdere waakzaamheid geboden.
Evidentie is geen bewijs. Videre is Latijn voor zien, e voor uit. Het ziet er dus naar uit of niet dat iets is.
Evidentie ontstaat als uit statistisch onderzoek blijkt dat er meer zieken zijn in Dordrecht en omgeving dan in een geschikt geachte referentiegroep, bv. de Nederlandse bevolking. Ze bestaat in graden, zwakke, matige enz.. Zeker bijj zwakke associatie moet er nog een en ander bekeken worden, bv of er geen verwarrende bijveranderlijke in het spel is. Zo is er een zeer zwakke associatie tussen nabijheid hoogspanningslijnen en kinderleukemie. Maar hoogspanningslijnen liggen vaak langs snelwegen en benzeen zou wel eens het verband kunnen verklaren. Er moet dus meer zijn dan louter statistische Evidentie, het onderzoek moet van goede kwaliteit zijn, er moet soms een aanvaardbaar mechanisme naar voor gebracht kunnen worden enz… Niet zo eenvoudig dus.
Als er evidentie is is er nog geen sprake van bewijs.
Wie nuchter naar de door “ Chemours “ veroorzaakte ellende kijkt , met de hele Alblasserwaard en wie weet hoeveel verder , veroorzaakte vervuiling , moet toch vaststellen dat we met een criminele organisatie te maken hebben ?
“ Chemours “ heb ik tussen aanhalingstekens gezet omdat Dupont de Nemours die naam als katvanger geïntroduceerd heeft en oude schades van zich af kan schuiven op die manier .
Gaan we nu de hele Alblasserwaard afgraven ?
Het is eigenlijk gewoon een boevenbende , of mag ik dat als drie maal door kanker getroffen omwonende ook al niet meer zeggen ?
Al mijn buren op Baanhoek zijn door kanker gestorven , niks aan de hand ?
Heb het gevoel dat ik op geleende tijd leef .
En waarom ?
Om het rendement van de aandeelhouders zo groot mogelijk te houden ?
Opdonderen met dat rotbedrijf !