SLIEDRECHT – Tijdens Dodenherdenking 2022 heeft burgemeester Jan de Vries (CDA) de aanwezigen toegesproken. Dat gebeurde woensdagavond 4 mei 2022 bij het monument nabij de kruising Stationsweg / Rembrandtlaan. Hieronder staat integraal deze speech en daaronder volgen foto’s van de Dodenherdenking gemaakt door Sliedrecht24-fotograaf Hans van der Aa.
Dodenherdenking woensdagavond bij het monument. Burgemeester Jan de Vries (CDA) legt hier samen met zijn vrouw een krans namens de gemeente Sliedrecht. (Foto Hans van der Aa / Sliedrecht24)
Toespraak burgemeester
Geachte gasten, beste inwoners,
Afgelopen donderdag was het Jom Hasjoa, de dag van de vernietiging. De dag dat de joodse gemeenschap over de gehele wereld de moord op zes miljoen Europese Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog herdenkt. Diezelfde dag mocht ik in onze Dijksynagoge de namen voorlezen van de Joden die in Sliedrecht geboren of vanuit Sliedrecht weggevoerd zijn en die tijdens de Tweede Wereldoorlog vermoord zijn. 24 namen van 24 inwoners van Sliedrecht. Ook mocht ik de namen voorlezen van de in Sliedrecht ondergedoken Joden, die ook tijdens de Tweede Wereldoorlog vermoord zijn. 10 namen van 10 tijdelijke inwoners van Sliedrecht. Wanneer je hun namen hardop uitspreekt dringt het nog meer tot je door, hoe gruwelijk en onbevattelijk de moord op de 34 Sliedrechtse Joden en 6 miljoen andere Joden is geweest. Hun namen worden niet alleen ieder jaar voorgelezen. Hun namen staan in onze gemeente ook op de struikelstenen. Bij de huizen waar ze al dan niet tijdelijk gewoond hebben.
Hun namen staan ook op het nieuwe Holocaust Namenmonument in Amsterdam. Ik was daar afgelopen zondag. Daar staan zij opgetekend, samen met 102.000 andere namen van de Joden, Sinti en Roma die in de Holocaust vermoord zijn. Een indrukwekkende plek. Hoe langer je er rondloopt hoe meer de verschrikkingen van de Holocaust tot je doordringen. Ik nodig u en jou graag uit hier in Sliedrecht langs de struikelstenen te lopen en het Holocaust Namenmonument in Amsterdam te bezoeken, daar steeds even stil te staan bij de gruwelijkheden van de oorlog en de namen van onze vermoorde inwoners hardop uit te spreken. Zo zullen zij nooit vergeten worden! Om de herinneringen levend te houden kiest het Nationaal Comité 4 en 5 mei ieder jaar een thema. Dit jaar is dat ‘Vrijheid in verbondenheid’.
In de afgelopen twee jaar hebben we ontdekt dat we hechten aan onze individuele vrijheid maar dat we toch ook wel heel erg aan en met elkaar verbonden zijn. Zo erg zelfs, dat het coronavirus door al onze sociale contacten zich steeds meer kon verspreiden onder onze bevolking. Met een pandemie en veel slachtoffers als gevolg. Dat heeft ertoe geleid dat wij werden beperkt in onze vrijheid. Niet alleen om onszelf te beschermen maar ook om de ander, die soms kwetsbaar was, te beschermen. Was iedereen blij met deze maatregelen? Nee dat niet. Sommige inwoners lieten hun ongenoegen ook op straat horen. Zij maakten daarbij gebruik van de vrijheid om te mogen demonstreren. Ik ben blij dat wij in een democratische rechtsstaat leven, waarin een overheid haar burgers bescherming biedt en je het tegelijkertijd met diezelfde overheid oneens mag zijn. Tegelijkertijd ben Ik ook blij met de verantwoordelijkheid en solidariteit die onze Sliedrechtse gemeenschap in de afgelopen twee jaar heeft getoond. Vrijheid zonder verantwoordelijkheid is immers ondenkbaar.
Hier in Sliedrecht hebben we in de coronapandemie laten zien dat onze onderlinge verbondenheid groot is. Ook al bleven wij letterlijk op afstand van elkaar, wij hadden wel oog en aandacht voor elkaar. Juist voor diegenen in onze gemeente, die door de beperkingen van hun vrijheid meer in een isolement terecht kwamen. Het jaarthema is ‘Vrijheid in verbondenheid’. In de coronapandemie hebben we ervaren dat juist het ontbreken van die vrijheid ook leidt tot meer verbondenheid. Een proces dat we in Nederland en zeker in Sliedrecht ook zagen in de Tweede Wereldoorlog. Een proces dat we nu weer zien in Oekraïne. In tijden van crisis en zeker ook van oorlog leidt de strijd tegen de gemeenschappelijke vijand tot meer saamhorigheid. Oude tegenstellingen vallen weg, de verbondenheid groeit.
Sinds een paar maanden mogen we in Nederland weer leven zonder beperkingen. In alle vrijheid. De waarde van die vrijheid beleven we intensiever dan daarvoor. Samen! In het contact met elkaar. In de verbondenheid met elkaar. Vrijheid is daarom ook een collectief goed. Nog meer dan een individueel recht. Afgelopen woensdag, op Koningsdag, heb ik samen met velen van u en jullie ervaren hoe intens wij allen kunnen genieten van vrijheid. Ik zie dat ook vandaag in de grote opkomst bij deze herdenking en hopelijk ook morgen bij het vieren van onze vrijheid. 77 jaar na de bevrijding is de waarde van het herdenken van de gevallenen en het vieren van onze vrijheid nog immer actueel. Vandaag herdenken wij allen, burgers en militairen, die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties. Wie onze begraafplaats bezoekt of door Sliedrecht langs de verschillende monumenten loopt, ontdekt dat wij vandaag ook veel Sliedrechters herdenken. Samen staan wij vandaag stil, ook letterlijk stil, bij het diepe leed dat zij en hun nabestaanden hebben doorstaan. Dat leed dat soms nog generaties later voelbaar is. Kinderen en kleinkinderen dragen decennia later nog steeds het leed van hun ouders en grootouders met zich mee. Laten we voor hen zorg en aandacht hebben.
Met het grootst mogelijke respect herdenken wij vandaag ook diegenen die hun leven waagden en in veel gevallen ook gaven voor onze vrijheid. Geallieerden, Nederlandse militairen en verzetsstrijders. Sommigen van hen zijn nog in leven. Zo was ik onder de indruk om bij de adoptie van het crossline monument mw. Kuipers-Budding te mogen ontmoeten. Als tiener was zij koerierster voor het verzet. In alle bescheidenheid vertelde zij daarover. Afgelopen week hoorde ik in onze Dijksynagoge ook het levensverhaal van Micha Gelber, overlevende van concentratiekamp Bergen Belsen. Deze persoonlijke verhalen maakten indruk op mij en op iedereen die daarbij aanwezig was. Door te lezen, te kijken en te luisteren worden wij steeds opnieuw bepaald bij de grote waarde van onze duur bevochte vrijheid.
Vrijheid voelt als vanzelfsprekend maar is het niet! Dat ondervindt de Oekraïense bevolking op een paar uur vliegen hier vandaan. De verschrikkingen van deze oorlog binnen Europa raken ons allen zeer. De ongekend brute aanval van Rusland op buurland Oekraïne en de wreedheden waarmee dat gepaard gaat leiden tot duizenden dodelijke slachtoffers, de volledige vernietiging van dorpen en steden en miljoenen vluchtelingen. Door alle verschrikkingen heen zien we ook hierin ‘Vrijheid in verbondenheid.’ Vanuit onze vrijheid tonen wij onze verbondenheid met het Oekraïense volk. Nederland stuurt wapens, geeft morele steun en stelt zich open voor een grote groep vluchtelingen. Ook hier in Sliedrecht tonen wij een grote verbondenheid met het Oekraïense volk. Onze inwoners stellen gastvrij hun huis open, zijn vrijwilliger, bieden onderwijs en geven goederen en geld aan de noodlijdende Oekraïners.
Ongeveer 200 vluchtelingen zijn inmiddels ook tijdelijk inwoner van onze gemeente. Het doet ons goed om een aantal van hen hier vanavond bij deze herdenking te zien. Ruim 77 jaar geleden stelden Sliedrechters ook hun huizen open. Voor de Joodse onderduikers. Ook zij waren tijdelijk inwoner van onze gemeente. Zij werden vermoord en overleefden de Tweede Oorlog niet. Hun namen konden pas later openlijk worden genoemd en opgetekend. Wie had kunnen denken, dat 77 jaar later in Europa de geschiedenis zich lijkt te herhalen. Ik hoop dat wij leren van het verleden. Dat wij leren van de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog, van de oorlog in Oekraïne en van oorlogen op veel andere plaatsen op deze wereld. Laten wij niet aan de zijlijn blijven staan als de mensenrechten, de vrijheid of zelfs het leven van anderen in gevaar is. Ook daarin kunnen wij leren van het verleden.
Van al die Sliedrechters die moedig streden voor onze vrede, veiligheid en vrijheid en daarvoor soms ook het leven lieten. Vanavond staan wij daarom hier in vrijheid. In verbondenheid. Niet aan de zijlijn maar samen rondom het oorlogsmonument voor onze inwoners die in de Tweede Wereldoorlog het leven lieten. Samen herdenken wij hen en al die andere oorlogsslachtoffers met groot respect. Samen leren wij van het verleden. Samen geven wij onze vrijheid door. Aan onze kinderen en kleinkinderen. Aan onze medeburgers. In Sliedrecht, in Oekraïne en wereldwijd.
Jan de Vries
burgemeester
Hieronder volgt een aantal foto’s gemaakt tijdens Dodenherdenking 2022.
Ik vind dit belangrijk om dit blijven herdenken ook al is dit lang geleden.
Niet lang gelden is dit ook gebeurt in o.a Rwanda en voormalig Joegoslavië.
En nu dus in Oekraïne.
Oorlog brengt alleen pijn en ellende.
Moorden,bombardementen,honger,kou,avondklok enz.
En de gewone burgers zijn vaak de dupe.