Journalisten moet je wantrouwen.
Het staat nog net niet boven de cursus ‘omgaan met journalisten’ bij sommige communicatiebureaus. Deze zogeheten mediatrainingen worden bijzonder ingestoken. Donderdagmiddag kwam er een tweet voorbij, waarin in een linkje spontaan drie ’tips’ aan de buitenwacht werden gegeven.
De manier waarop sommige communicatiebureau’s hier de journalist neerzetten, is niet correct en niet reëel. Naar mijn idee wordt een beeld geschetst van een ‘vragensteller’ die een soort boeman is, waarbij aan de beantwoordingskant zo maar ‘zwetende handjes’ zouden kunnen ontstaan. Het communicatiebureau kan je daar van af helpen…, wordt dan geschreven. Het bureau kan twee – voor mij totaal onbekende personen – sturen die jou als ondernemer van tips kunnen gaan voorzien.
Wat ik dan zo fascinerend vind, is dat zo’n tekstschrijver van een communicatiebureau weet hoe de journalist is. Ik citeer: “Het werk van een journalist kent een heel eigen dynamiek. Dagelijks moet de krant of het journaal gevuld worden, dus in korte tijd moeten journalisten zich inlezen in jouw onderwerp. Voor uitgebreid research en een diepte-interview vol nuances ontbreekt het meestal simpelweg aan tijd. Waarschijnlijker zal de journalist jou slechts een paar scherpe vragen stellen, in de hoop met een bruikbare quote terug te keren naar de redactie.”
Nee! Nee! Wie deze tekst op papier heeft gesteld gaat uit van aannames en niet van de feiten. Ik loop er even doorheen. Dynamiek klopt met ups en downs, nieuws dient zich tenslotte onverwacht aan. Maar dan het belabberde idee dat de journalist maar snel wat wil doen om zijn krant, rubriek of programma te vullen. Dan heb je dus geen flauw benul hoe een journalist denkt en werkt. Dat wordt gewikt, gewogen, wie, waar interviewen, welke spreker er tegenover voor een weerwoord… De opmerking dat voor ‘uitgebreid research en diepte interview’ geen tijd is. Wat een gelul! Elke journalist bereidt zich gedegen voor op een interview. En dan zeggen dat de journalist ‘waarschijnlijk’ jou ‘slechts een paar scherpe vragen’ stelt, in de hoop op bruikbare quotes. Een journalist wil de beste quote! Soms maar één! En niks waarschijnlijk.
Als je het genoemde citaat als intro leest, dan heb je gewoon nooit iets van de journalistiek begrepen. In de hele methode draagt dit communicatiebureau uit dat journalisten ‘lastig zijn, maar wat van je willen, hoe je de boot kan afhouden, hoe je schade kan beperken, hoe je goede dingen kan zeggen, dat media dingen uitvergroten.’
Journalisten noemen communicatiemedewerkers soms niet voor niets een beetje plagend ‘voorliegers’ in plaats van voorlichters. Nodig een journalist uit voor de communicatietraining! Dan valt er wat te leren! Hier wordt een beeld neergezet van de journalist die niet klopt. Van een grote boze wolf, die kan maken en breken… en soms kan krabben en bijten.
En volgens ditzelfde communicatiebureau bestaat ‘off the record’ niet. “De journalist heeft zijn vragen gesteld, jij hebt je quote gegeven, het interview is afgerond. Het kladblok wordt dichtgeslagen en de camera gaat uit. Je loopt nog even met de journalist mee naar de uitgang en terwijl jullie elkaar de hand schudden, voeg je hem amicaal nog net iets in vertrouwen toe. Een bedrijfsnieuwtje of jouw persoonlijke mening over de hele situatie. Niet doen! Een goede journalist zal dit moment altijd gebruiken om nog net datgene uit jou te trekken, wat je in het interview zo goed geformuleerd had of juist verborgen had gehouden. Dat is zijn werk, dus wees op je hoede. Blijf professioneel, ook tijdens borrels of in andere informele situaties.”
Hier spreekt geen vertrouwen uit.
Wekelijks krijg ik te horen ‘dat zeg ik je in vertrouwen’, ‘even tussen ons’ of ‘dat heb je niet van mij’. Off the record bestaat wel en de meeste journalisten gaan daar goed mee om. Die zijn zuinig op zo’n bron en doen ook aan bronbescherming! Al 35 jaar! Ik heb dat vertrouwen als journalist nooit geschonden. Zo denken veel collega’s! Het meest lachwekkende vind ik dat laatste zinnetje ‘Blijf professioneel, ook tijdens borrels of in andere informele situaties.’ Breek me nu de mond niet open, want als mensen een slok op hebben…
Deze mensen zijn na de cursus nog veel banger om met een journalist te spreken. De cursus gaat nu bepaald niet voor een goede relatie tussen interviewer en geïnterviewde en dat is jammer.
Peter Donk
redactie Sliedrecht24
Let op! Een column bevat altijd een mening. Dit artikel staat dan ook op de pagina Opinie. Elke lezer mag een column aandragen (let op de column is echt een column en geen ingezonden brief)