SLIEDRECHT / REGIO – Uit nieuw onderzoek lijken regenwormen de belangrijkste oorzaak te zijn van de hoge concentraties PFAS in eieren van hobbykippen in Zuid-Holland Zuid en de gemeente Altena. Dat blijkt uit onderzoek dat het afgelopen jaar/half jaar is uitgevoerd.
Het onderzoek toont aan dat PFAS via het eten van wormen in de eieren van kippen komt en zo de ecologische voedselketen binnendringt. (Stockfoto)
In opdracht van de gemeenten Dordrecht, Molenlanden, Papendrecht en Sliedrecht is in oktober 2023 het onderzoek gestart naar de aanwezigheid van PFAS in eieren van hobbykippen. Daarbij is onderzocht of er een relatie is tussen de uitstoot van PFAS door de nabijgelegen Chemours-fabriek en de PFAS-gehalten in eieren. En of mensen in de omgeving van de fabriek door het eten van deze eieren extra PFAS binnenkrijgen.
Verhoogde concentraties
Het onderzoek is uitgevoerd door advies- en ingenieursorganisatie Arcadis in samenwerking met Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid, GGD-Zuid-Holland Zuid, Tritium Advies en Wageningen Food Safety Research (WSFR). Op 31 locaties werden eieren verzameld en geanalyseerd. In december 2023 bleek uit de eerste resultaten dat de eieren in de hele regio verhoogde concentraties PFAS bevatten. Dit leidde tot een voorlopig advies van de GGD en het RIVM om deze eieren niet te meer te eten. Dit is direct door de betrokken gemeenten is gecommuniceerd. In mei publiceerde het RIVM de risico-evaluatie: de onderzochte eieren bevatten 6 tot 1000 keer meer PFAS dan eieren in de winkel. Daarom blijft het advies van kracht: eet geen eieren van hobbykippen.
Nieuwe bevindingen
In het onderzoek naar PFAS in de eieren van hobbykippen werd geen duidelijk verband gevonden tussen het PFAS-gehalte in de bodem en in de eieren. Daarom is aanvullend onderzoek gedaan naar mogelijke besmettingsbronnen. Waaronder diverse soorten voer, water, grond, bodembedekking, meelwormen, vitaminen, medicijnen en regenwormen. Het onderzoek heeft uitgewezen dat regenwormen een belangrijke bron van PFAS in de eieren zijn. Kippen eten de wormen, waardoor PFAS, vooral de stof PFOS, in de eieren terechtkomt. De gemeten hoeveelheden in de wormen kunnen het grootste deel van de PFAS in de eieren verklaren. Toch is niet uitgesloten dat andere – nog onbekende – bronnen ook bijdragen aan de aanwezigheid van PFAS in de eieren. Het RIVM voert verder onderzoek uit op landelijk niveau naar de aanwezigheid van PFAS in eieren. PFOS is voor zover bekend nooit in het productieproces van DuPont/Chemours gebruikt. Wat dan wel de bron is van PFOS en andere PFAS in de leefomgeving is onduidelijk.
Vervolgstappen
In het rapport geven onderzoekers aan dat onderzoek op landelijk niveau nodig is om te onderzoeken wat de ophoping van PFAS in wormen betekent voor de gezondheid van mensen en het ecosysteem. Heb je vragen over PFAS en de gezondheid, dan mag je contact opnemen met GGD Zuid-Holland Zuid. Doet dat per e-mail: mmk@ggdzhz.nl of tel. 078 – 770 8500. Heb je klachten of zorgen over uw eigen gezondheid? Neem dan contact op met jouw huisarts. Heb je andere vragen over PFAS? Op de website vind je betrouwbare en actuele informatie op één plek. Ook kunt u hier via het contactformulier vragen stellen aan professionals.
In ttegenstelling tot wat ik gister schreef is Ct de cioncentratie oo het eindpunt van de waarneming. Excuses
De regenwormen produceren geen PFOS, ze komt dus van eten van wortels en bladeren. Ook planten produceren er geen. Ze nemen het op uit de aarde. Ook de aarde producert dat niet, het komt van menselijke activiteit, van de industrie.
Chemours produceerde dat niet, HVC al evenmin. Het komt dus waarschijnlijk van 3M in Zwijndrecht belgie.
Men kan tegenwerpen dat 3M al 22 jaar geen PFOS meer producert maar recent onderzoek heeft uitgewezen dat het nog steeds in de lucht zit. Het is dus minstens denkbaar. Onderzoek in die richting is dus wenselijk als men het al nuttig zou vinden het te weten.
Lieven Bervoets heeft vastgesteld dat rond 3M het gehalte van PFOS in ei 5 keer minder was na 10 jaar en deze vaststelling in 7 jaar oud. Het gaat er dus gestadig op vooruir. Het gaat vrijwel zeker er vrijwel exponentieel op vooruit. (Ct = Co × (1 + i)^t) waarbij i het percentage is gedeeld door honderd en negatief is, t de tijd, Ct de concentratie op het beginpunt van de vergelijking, Co de concentatie bij begin van de vergelijking en ^ het machtsverheffingsteken.)
Wat PFOS betreft zijn de wormen dus er als de kippen bij maar ze zullen niet blijven smullen.
L.S.,
Tuurlijk komt die PFAS niet van Chemours … hoe durf je dat te denken… over 25 jaar horen we wel wat Chemours heeft betaald en aan wie om dat regenwormverhaal in de wereld te krijgen. Welterusten allemaal !
Hoe komen de regenwormen aan een besmetting met PFAS of PFOS ?
Ze worden niet geboren met deze stoffen lijkt mij ?
Regenwormen eten voornamelijk plantaardig, bladeren. Zijn deze bladeren vervuild door uitstoot ?
Lijkt me dat er verder wordt gekeken naar de oorzaak, vooralsnog een onduidelijke verhaal.
Ter (voorlopige) achtergrond-informatie:
HVC heeft van het Waterschap Hollandse Delta een vergunning om PFAS te lozen, naar ik aanneem dan op het ‘binnenwater’ (Wantij?), maar niet rechtstreeks op de rivier, want dan zou er ook een vergunning van Rijkswaterstaat moeten zijn. Die is er volgens mij niet.
Verder staat HVC niet op het lijstje van PFAS-vergunningshouders van de Omgevingsdienst en/of DCMR, wat m.i. impliceert, dat ze niet rechtstreeks in de lucht mogen lozen (gefilterd of niet).
Al met al een wat onduidelijke situatie en reden genoeg om daar verder onderzoek en/of navraag naar te doen. En dat gaan we dus ook doen…
René Esselink waarschijnlijk wel van de overkant aangezien Dupont of Chemours PFOS niet gebruikt heeft HVC dus
Ha ha ha die regenwormen zijn van nature besmet met pfos
Lachertje Tuurlijk komt dit wel door de overkant