Gemeente kon vergunning voor laatste bouwfase Het Buurtschap niet weigeren

door Peter Donk
SLIEDRECHT – Het College van B & W was ten tijden van het verstrekken van de vergunning op de hoogte van het feit dat het ministerie / de rijksoverheid de normen aangaande het bouwen op PFOA vervulde grond ging aanscherpen. Maar het was volgens het college niet mogelijk op basis van deze toekomstige norm de vergunning te weigeren voor de allerlaatste fase van ontwikkelaar BPD om in Het Buurtschap te gaan bouwen, gelegen in wijk Baanhoek-West. “Ook indien het college op de hoogte zou zijn geweest van de aanscherping van de norm, zou het niet mogelijk zijn geweest om de vergunning te weigeren. In algemene zin kan een bouwvergunning niet worden geweigerd bij een overschrijding van bodemnormen”, antwoord het college na vragen van de lokale politieke partij PRO Sliedrecht.

De lokale partij PRO Sliedrecht stelde een reeks vragen aan het college na berichtgeving begin april 2024 door online krant Sliedrecht, waarin BPD aankondigt dat in juni 2024 wordt begonnen met de bouw van nieuwe huizen in Het Buurtschap (fase 2b). (Afbeelding via BPD)

Een bouwvergunning is volgens het college in hun beantwoording een zogenaamde ‘gebonden beschikking’. “Als aan de toetsingscriteria wordt voldaan, dan moet de vergunning worden verleend. Het is wel mogelijk om bodemsaneringsmaatregelen te verplichten bij overschrijding van de interventiewaarde/INEV. Je verbindt als het ware voorwaarden aan de vergunning. Een bouwvergunning wordt bovendien altijd ex tunc getoetst. Dat houdt in dat er gekeken moet worden naar de wet- en regelgeving zoals deze geldt op het moment van het indienen van de aanvraag. Het verplichten van saneringsmaatregelen op basis van een nog te verschijnen norm is daarom juridisch niet mogelijk”, stelt het college.

Risico’s kennen
Een norm wordt volgens het college niet voor niets zo fors naar beneden bijgesteld. College: “Dat bevestigt dat PFAS schadelijker zijn dan eerder gedacht en dat voorzichtigheid geboden is. Wij begrijpen dat dit vragen oproept en dat (toekomstige) inwoners zich zorgen maken over hun gezondheid. Voor de gemeente staat voorop dat onze (toekomstige) inwoners veilig kunnen wonen, leven en recreëren in Sliedrecht. Nu het aanscherpen van de norm niet leidt tot het aanpassen van de vergunning, maar ook in het algemeen, is het belangrijk dat (toekomstige)  inwoners goed geïnformeerd worden over de risico’s van het eten van groenten en/of fruit uit eigen tuin.”

Projectontwikkelaars
Daarvoor kunnen zij volgens het college allereerst bij de gemeente terecht. “Naar aanleiding van het recent uitgevoerde moestuinonderzoek is er bijvoorbeeld informatie geplaatst op de website van de gemeente. Daarnaast is er op de website van OZHZ veel informatie te vinden. Uiteraard kunnen inwoners bij vragen ook altijd contact opnemen met de gemeente. Daarnaast heeft de projectontwikkelaar bij nieuwbouwproject ook een rol in het informeren van toekomstige bewoners. Daarom hebben wij de projectontwikkelaar dringend opgeroepen toekomstige bewoners te informeren over (de risico’s van) PFAS.

Grond niet gesaneerd
De gemeente Sliedrecht zegt wel een afweging te hebben gemaakt of de grond moest worden gesaneerd, maar deed dat niet. “Deze afweging heeft in eerste instantie plaatsgevonden bij de beoordeling van het bodemrapport door OZHZ in juni 2020. Op dat moment gold een INEV van 1100 µg/kg voor PFOA. Er was dus geen noodzaak om te saneren”, aldus de gemeente. Na het van kracht worden van de nieuwe INEV is deze afweging volgens het college opnieuw gemaakt. Het college in de beantwoording: “Daarbij is wederom geconcludeerd dat er geen noodzaak is om de bodem te saneren. Als uitgangspunt wordt genomen dat na vergunningverlening bodemsanering alleen kan worden afgedwongen als er sprake is van onacceptabele humane risico’s. Voor de gemeente staat voorop dat onze inwoners veilig kunnen wonen, leven en recreëren in Sliedrecht. De aangetoonde maximale PFAS-gehalten in de bovengrond (72 µg/kg) leveren geen daadwerkelijk onaanvaardbare risico’s op.1 Dit komt omdat de INEV is gebaseerd op het gebruikstype ‘wonen met 10% voedselconsumptie uit eigen tuin’ en dit in de praktijk niet voorkomt in reguliere woonwijken.” Ook de tuinen in het projectgebied zijn volgens het collehe niet groot genoeg voor significante voedselproductie.

Heel beperkt
Uit de conclusies van het recent uitgevoerde moestuinonderzoek blijkt dat het RIVM en de GGD het eten uit een eigen moestuin afraden voor bewoners binnen een straal van een kilometer van het chemiebedrijf Chemours / DuPont. “Bij dit onderzoek is ervan uitgegaan dat een persoon een leven lang bijna alle groenten en fruit uit eigen moestuin eet. Mensen die groenten en/of fruit in hun eigen tuin kweken doen dit meestal nog veel beperkter dan de in de INEV aangehouden 10%: wat aardbeien of bessen en kruiden. Mensen in nieuwbouwwijken, zoals Baanhoek-West, eten dus doorgaans erg weinig uit eigen tuin. De GGD geeft aan dat de hoeveelheid PFAS die iemand binnenkrijgt door af en toe bijvoorbeeld kruiden of aardbeien uit de tuin te eten heel beperkt is. Wij vinden het van belang om (toekomstige) inwoners daar (blijvend) over te informeren”, stelt het college.

PFOA
PRO Sliedrecht verwijst ook naar een memo van het RIVM van 21 april 2021, waarin staat de door de gemeente Sliedrecht omschreven norm (60 microgram/kg). Daarin staat: ‘deze humane risicogrenzen zijn alleen van toepassing als één van de stoffen PFOS, PFOA of GenX wordt aangetroffen in bodem of grondwater.” “Is ten behoeve van de vergunning op alle drie de stoffen gemeten? De vergunning heeft het alleen over PFOA”, vroeg PRO Sliedrecht zich af. Volgens het college geldt in algemene zin geldt dat in de regio Zuid-Holland Zuid PFOA de maatgevende parameter is, met meer dan 90% van het totaal aan PFAS. “PFOS en GenX (en mogelijke andere PFAS) komen in de regel in totaalgehalten van minder dan 10% van het totaal aan PFAS. Voor GenX geldt bovendien dat dit volgens het RIVM circa zeventien keer minder schadelijk is voor de gezondheid dan PFOA. Dit wordt uitgedrukt in een Relative Potency Factors (RPF) van 0,06 voor GenX. Voor PFOA is de RPF 1. In combinatie met het grote verschil tussen de gemeten PFOA waarden en de INEV van destijds is dit de reden dat in de vergunning alleen PFOA wordt genoemd”, aldus het college, “Uit het in 2020 beoordeelde bodemonderzoek blijkt volgens de gemeente Sliedrecht dat PFOS alleen voorkomt in verwaarloosbare gehalten (< 0,5 µg/kg). GenX is destijds niet onderzocht. “Gezien het feit dat overige PFAS (anders dan PFOA) in de regel in totaalgehalten van minder dan 10% van het totaal aan PFAS voorkomen en er sprake was van een hogere INEV van 1100 µg/kg, was dit in juni 2020 geen reden om het bodemonderzoek af te keuren.”uit gevolg te geven aan deze adviezen en eventueel richtlijnen en/of normen aanpast, zullen wij daar als gemeente uiteraard rekening mee houden.